Gdzie urodził się Mikołaj Kopernik

Dziś Muzeum-Dom Kopernika znajduje się przy ul. Kopernika 15/17 (kiedy się urodził była to ulica Św. Anny). Są to dwie gotyckie kamienice, z których jedna była własnością rodziny Koperników (najprawdopodobniej ta pod nr 15). Ta kamienica należała w latach 1464-1480 do ojca Mikołaja Kopernika. Prawdopodobnie tu urodził się wielki astronom i tu spędził pierwsze 7 lat życia.

Jednak to, czy Mikołaj Kopernik przyszedł na świat właśnie tutaj nie jest tak do końca pewne.

Pod uwagę brana jest też kamienica Pod Lwem do początku XX w. stojąca w Rynku Staromiejskim 36 (miejscu której znajdują się obecnie kamienice PDT), należała ona bowiem niegdyś do rodziny Koperników. Historycy kilkanaście lat temu stwierdzili, że prawdopodobnie to w niej, a nie w budynku przy dzisiejszej ul. Kopernika, urodził się Mikołaj. Jednym z argumentów na potwierdzenie tej tezy jest choćby to, iż kamienica w Rynku była okazalsza od zwanej dziś Domem Kopernika. Na miejscu dawnej kamienicy Koperników w Rynku zbudowano w 1896 roku dom towarowy.

 

Wobec braku jakichkolwiek źródeł o rodzinie Koperników z lat 1468-1480 nie sposób dziś jednoznacznie rozstrzygnąć gdzie naprawdę Kopernik przyszedł na świat. Przyjmijmy więc, że jest to dzisiejszy słynny Dom Kopernika.
Podobnie nie wiemy gdzie urodził się jego starszy brat Andrzej i dwie siostry - Barbara i Katarzyna.
Wszystkie te wahania historyków i nieścisłości wynikają z długiego w ciągu wieków zapomnienia o Koperniku, co związane było z umieszczeniem jego rewolucyjnego dzieła na Indeksie Ksiąg zakazanych.

 

Zapomniane przez stulecia zainteresowania Kopernikiem pojawiły się dopiero w XVIII wieku wraz z rosnącym zainteresowaniem naukami matematycznymi, przyrodniczymi i astronomią. Wówczas, w 1711 roku po raz pierwszy teorię o domu urodzin astronoma wysunął słynny toruński kronikarz, Jacob Heinrich Zerneke, podając, że jest nim "narożny dom niedaleko Bramy Starotoruńskiej". W 1740 roku ustaliła się natomiast teza wg Samuela Luthera Gereta (ostatni burmistrz Torunia przed rozbiorami), że domem rodzinnym jest niepozorna narożna kamienica (wówczas jeszcze gotycka, nieprzebudowana) przy ul. Kopernika 40 (róg ul. Piekary). Chcąc to bardziej zaakcentować, kazał wybudować okolicznościowy pomnik o funkcji studni wody przed domem, na szczycie której umieścił formę kuli ziemskiej (zobacz: Studzienka-Pomnik Kopernika). Cegłę pamiątkową z kamienicy kazał wyjąć gen. Woyczyński, komendant twierdzy Toruń w czasie Księstwa Warszawskiego, i posłać do Puław, gdzie księżna Izabela Czartoryska umieściła ją w Świątyni Sybilli - pierwszym polskim muzeum; kamienicę tę (jako miejsce urodzin astronoma) zwiedzał też m.in. Napoleon w 1812 roku oraz 15-letni Fryderyk Chopin w 1825 roku. Tu też umieszczono w 1872 roku tablicę pamiątkową (patrz: Kopernikowskie pamiątki). Dopiero wnikliwe badania archiwalne historyka i burmistrza toruńskiego Georga Bendera w 1881 roku wskazały na kamienicę uznawaną do dziś za Dom Kopernika przy ul. Kopernika.

Dwie gotyckie kamienice przy ul. Kopernika 15 i 17, z którcyh ta pod nr 15 należała do rodziców astronoma. Dziś w obu mieści się Muzeum-Dom Kopernika.

 

 

Napoleon przed domem Kopernika.
Kliknij aby powiększyć.