Dawny kościół Trójcy Św. w Toruniu

 

Zbudowany w latach 1818-1824 w stylu neoromańskim (jako jedyny budynek w tym stylu w Toruniu) przy współudziale jednego z najwybitniejszych architektów niemieckich, Karla Friedricha Schinkla, pośrodku Rynku Nowomiejskiego na miejscu i na planie wcześniejszego, rozebranego średniowiecznego Ratusza Nowego Miasta Torunia, z którego zachowały się jedynie gotyckie podziemia: zachowało się wczesne, prostokątne założenie czterech odseparowanych od siebie pomieszczeń piwnicznych z przedsionkami, do których prowadziły osobne wejścia schodami z płyty rynku. W jedną z sal wbudowano, zapewne w II połowie XIV wieku, unikatowe na skalę europejską dwukondygnacyjne pomieszczenia aresztu.

 

Po 1667 r., kiedy protestanci utracili sąsiedni Kościół św. Jakuba, Ratusz ten został przekształcony na kościół protestancki pw Trójcy Św. dla gminy nowomiejskiej, zburzony ostatecznie w 1818 r. (część elementów wyposażenia znajduje się obecnie w Kościele św. Szczepana). W 1824 r. na jego planie zbudowano obecny budynek kościoła.

Po pierwszej wojnie światowej budynek pełnił krótko funkcję prawosławnego kościoła garnizonowego. Wtedy to panującą tu akustyką zachwycał się Artur Rubinstein, kiedy to uczestniczył w prawosławnej mszy świętej. Miał nawet podobno w latach 50. XX w. plan kupna budynku na studio nagrań, co na fali antysemickich ruchów w Polsce okazało się jednak niemożliwe.

W czasie drugiej wojny światowej Niemcy urządzili tu magazyn. Od 1945 do 1989 roku zabytku używano najpierw jako halę targową, a następnie jako magazyn. 

Od 1989 r. budynek jest własnością fundacji Tumult, która po przeprowadzonej restauracji przystosowała go na własne potrzeby i salę kinową.