Kamienica ul. Szczytna 2/4
Jest to zupełnie unikatowy w Toruniu i jeden z wyjątkowych średniowiecznych domów. Różni się pod względem użytkowania, rozplanowania i rozwiązania przestrzennego od typowych toruńskich i północnoeuropejskich kamienic mieszczańskich i patrycjuszowskich
Lokalizacja
Południowa część budynku. W fasadzie zachowane elementy gotyckiej architektury
W obecnej formie, na planie prostokąta (10 x 8,5 m), dom powstał w 2. poł. XIV w. Niektórzy badacze porównują go do typu wieży mieszkalnej, których wzorów należy szukać na terenie Niderlandów, Czech lub południowych Niemiec; domy takie stawiali rycerze lub przedstawiciele duchowieństwa; nie wiadomo natomiast kto zamieszkiwał w Toruniu ten dom w czasie średniowiecza.
Trzy górne kondygnacje były magazynowe.
Pierwotnie natomiast dom był 2-kondygnacyjny i cały miał charakter magazynowy stojąc na tylnej części działki i będąc dostawionym do kamienicy głównej narożnej przy ul. Szerokiej 28 / Szczytnej.
Trzy górne kondygnacje były magazynowe.
Pierwotnie natomiast dom był 2-kondygnacyjny i cały miał charakter magazynowy stojąc na tylnej części działki i będąc dostawionym do kamienicy głównej narożnej przy ul. Szerokiej 28 / Szczytnej.
W czasie przebudowy (w 2. poł. XIV w.) powstał wspomniany wyżej typ wieży mieszkalnej: piwnicę przesklepiono sklepieniem 4-polowym wspartym pośrodku na murowanym słupie. Wyżej - na parterze pomieszczenie przykryto podobnie sklepiem krzyżowo-żebrowym wspartym pośrodku na jednym słupie kamiennym. Wyżej powstały 3 kondygnacje magazynowe ze stropami drewnianymi. Dobudowano też trakt tylny.Elewacja tego budynku została podzielona czterema pionowymi smukłymi blendami z umieszczonymi w nich trzema kondygnacjami ostrołukowych ślepych okien. Pomiędzy czterema smukłymi blendami były ostrołukowe okna trzech kondygnacji. Te elementy dominują dziś w wyższej części fasady, chociaż w wyniku XIX-wiecznej przebudowy zniknęły trzy kondygnacje ostrołukowych okien i pojawiły się większe prostokątne okna dwóch kondygnacji.
Ilustracja obok: widok po rozbudowie w 2. poł. XIV w.
Obecnie mamy więc na parterze kamienicy obszerne wysokie pomieszczenie - pełniące pierwotnie funkcje reprezentacyjne - z gotyckim sklepieniem krzyżowym, wspartym pośrodku na jednej ośmiobocznej kolumnie granitowej (podobna kolumna, jednak murowana, znajduje się w piwnicy, wspierając tamtejsze sklepienie).
Ściany reprezentacyjnego pomieszczenia parteru zdobione były malowidłami; do dziś zachował się jedynie niewielki fgragment zdobień geometrycznych z XV w. Na ścianie izby na piętrze znajduje się natomiast fragment zachowanej dekoracji malarskiej w formie biało-czerwonej szachownicy z czarnymi postaciami orłów i jaszczurów.
Ściany reprezentacyjnego pomieszczenia parteru zdobione były malowidłami; do dziś zachował się jedynie niewielki fgragment zdobień geometrycznych z XV w. Na ścianie izby na piętrze znajduje się natomiast fragment zachowanej dekoracji malarskiej w formie biało-czerwonej szachownicy z czarnymi postaciami orłów i jaszczurów.
Jeszcze w średniowieczu zbudowano północną część obecnego budynku (o elewacji ceglanej jednolitej), początkowo mającego postać niewielkiej dobudówki (szer. 3 m), przez którą w parterze prowadziło wejście do budynku głównego. Nieco później dobudówkę tę rozbudowano do szer. 7 m. i podwyższono o 2 kondygnacje (mieszkalną i magazynową), a w jej części północnej powstał reprezentacyjny uskokowy portal gotycki.
Kamienica następnie była przebudowana w XVI, XVII wieku i destrukcynie przekształcona w wielomieszkaniową czynszową na wyższych kondygnacjach w na przełomie XIX i XX wieku.
Na parterze restauracja.
