"Pan Tadeusz" A. Mickiewicza
Wielka polska epopeja narodowa - "Pan Tadeusz czyli ostatni zajazd na Litwie" wydany został w 1834 r. w Paryżu. Druku na ziemiach polskich doczekał się 24 lata później. A dokładniej - w Toruniu, w drukarni Ernsta Lambecka przy ulicy Piekary 37/39 na Starym Mieście.
W kamienicy przy ul. Piekary 39 na Starym Mieście od 1845 r. drukarnię prowadził Ernst Lambeck (1814-1892), toruński księgarz i drukarz niemieckiej narodowości. Poprzez kupno od Rady miasta drukarni, powstałej jeszcze w XVI w. (zobacz: Dawne drukarnie i drukarstwo toruńskie), stał się spadkobiercą świetnej tradycji typografii toruńskiej. Wydawał m.in. książki w języku polskim, a w 1858 r. wydrukował (z datą 1859 r.) pierwsze na ziemiach polskich pod zaborami, nieocenzurowane wydanie epopei narodowej - „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.
Natomiast w 1873 r. - w 400. rocznicę urodzn Mikołaja Kopernika - spod prasy Lambecka wyszło monumentalne dzieło, pełny tekst „De revolutionibus orbium coelestium”.
Wydanie II, 1878 r.
Lambeck był powszechnie szanowanym obywatelem Torunia. Urodzony w podtoruńskim Górsku, do gimnazjum uczęszczał w Norymberdze, a studia rozpoczął w Erlangen. Jednak wkrótce przerwał je, aby poświęcić się księgarstwu, którego uczył się 3 lata w Norymberdze, Wiedniu i Brnie. Do Torunia wrócił w 1840 r., gdzie otworzył księgarnię z wypożyczalnią książek. W 1842 r. zakupił drukarnię Lohdego, a w 1845 r. drukarnię toruńskiej Rady miejskiej. W tymże roku przejął też toruńską gazetę tygodniową "Thorner Wochenblatt", którą w 1867 r. przemianował w dziennik pt. "Thorner Zeitung" (>>>).
Lambeck był zasłużonym toruńskim wydawcą i księgarzem, społecznikiem i politykiem okresu zaboru niemieckiego. Oprócz różnego rodzaju wydawnictw niemieckich opublikował także około 60 pozycji w języku polskim, wśród których znalazły się podręczniki do nauki języka polskiego, publikacje religijne, popularne kalendarze oraz pierwsza na Pomorzu książka kucharska w języku polskim (więcej o tym tutaj).
Od 1842 r. był też członkiem Rady miejskiej, pełnił też inne ważne funkcje.
Był zdeklarowanym zwolennikiem równouprawnienia Polaków w państwie niemieckim (zaborze pruskim).