Odwach

Odwach był jednym z symboli militarnej siły Torunia, a jednocześnie jego statusu i uprawnień, wynikających z królewskich przywilejów zwolnienia od kwaterunku wojsk koronnych oraz prawa do posiadania własnych miejskich stałych sił zbrojnych (wojska). Posiadanie przez Toruń własnego wojska było dowodem dużej niezależności miasta i znaczenia
 
 
Trzypiętrowy budynek dawnego Odwachu stoi na rogu ul. ŻeglarskiejSzerokiej, a więc w centrum Starego Miasta. Był siedzibą toruńskiego zawodowego oddziału wojskowego.
Zbudowany w 1601 roku z inicjatywy burmistrza Heinricha Strobanda, pod jego osobistym nadzorem, jako obszerny, 3-piętrowy, w stylu renesansu północnego (manieryzmu). Zwrócony był kalenicowo do ul. Szerokiej i szczytowo do ul. Żeglarskiej. Był dwukolorowy: podobnie jak zbudowanego w tymże czasie gmachu Ekonomii, ceglane elewacje odwachu rozczłonkowane były biało tynkowanymi gzymsami, oddzielającymi kondygnacje; podobnie tynkowane były łukowe wnęki nad oknami. Okna miały kamienne podziały. Fasadę od ul. Żeglarskiej wieńczył szczyt, a od ul. Szerokiej dwa mniejsze szczyty nad gzymsem. W narożniku budynku znajdowała się wieżyczka zwieńczona hełmem z latarnią.
Wielkość budynku i wyszukana forma architektoniczna świadczą o tym, że przeznaczony był nie tylko do zaspokojenia potrzeb organizacyjno-technicznych, ale służył podniesieniu prestiżu miasta i jego mieszkańców.
 
W przyziemiu mieściły się wartownia i areszt, na pierwszym piętrze znajdowały się pomieszczenia dla pełniących właśnie służbę oficerów. Wyższe kondygnacje zajmowały magazyny sprzętu wojskowego. Narożna wieża schodowa zwieńczona była niewielką kopułą, w której umieszczony był dzwon. Przed narożnikiem stała budka wartownicza, dla chodzącego bez przerwy przed budynkiem wartownika z muszkietem i szablą. W razie niebezpieczeństwa lub dla oddania honorów wojskowych dostojniejszym gościom wartownik wywoływał resztę oddziału wartowniczego pod broń.
 
Stała załoga w czasie pokoju odwachu liczyła ok. 80 żołnierzy. Od ul. Szerokiej na ścianie odwachu pod daszkiem prezentowano broń palną i białą.
Od strony ul. Żeglarskiej od 1629 roku stał drewniany osioł z obitym żelazną blachą spiczastym grzbietem, służący do wykonywania hańbiących kar dyscyplinarnych za mniejsze przewinienia. Podobny osioł był ustawiony także przy północnej ścianie niedalekiego Ratusza Staromiejskiego. Replikę osła ustawiono na pocz. XXI w. (patrz tutaj).
 
Widok w 2022 r.
 
Budynek został przebudowany w stylu klasycystycznym w XIX wieku (m.in. zlikwidowano ozdobne szczyty, wieżyczkę schodową, podzielono układ wnętrz) na mieszkania czynszowe, po rozwiązaniu miejskiego wojska w zmienionej sytuacji politycznej zaboru pruskiego, i w takiej zubożonej formie pozostał do dziś.
 
Przed 1601 r. funkcję odwachu pełniła kamienica przy ul. Żeglarskiej 5.
 
Widok od strony ul. Żeglarskiej, rys. Schreiber, 1783 r.
 
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj