Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy
W 1928 r. wprowadzono do kaplicy św. Józefa na Bielanach obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, będący kopią obrazu znajdującego się w kościele św. Alfonsa w Rzymie. W 1967 r. kardynał Stefan Wyszyński koronował obraz Matki Boskiej, którą już w 1962 r. ustanowiono jako patronkę diecezji chełmińskiej (od 1992 r. diecezji toruńskiej).
Oryginał ikony Matki Bożej Nieustającej Pomocy znajduje się w kościele redemptorystów pw. św. Alfonsa w Rzymie. Widoczną w kościele św. Józefa w Toruniu kopię wykonał artysta malarz, konwertyta Joseph Burchardt w 1901 r.
Poświęcił ją papież Leon XIII w roku nastęnym, a do Polski sprowadził ks. Przyjemski - proboszcz parafii w Osieku Rypińskim (diecezja płocka).
Jako odpowiedź na szerzący się mariawityzm redemptoryści podjęli się głoszenia szeregu misji w parafiach diecezji płockiej. Po misjach (1925 r.) i renowacji misji (1928 r.) wygłoszonych w parafii w Osieku otrzymali od proboszcza zapomnianą ikonę Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Pierwotnie umieścili ją w kaplicy zakonnej domu w Warszawie, a następnie przekazali redemptorystom w Toruniu ze względu na istniejący tam klasztor i powstającą kaplicę publiczną. Uroczyste wprowadzenie ikony do kaplicy nastąpiło 17 czerwca 1928 roku. Niebawem kult Matki Bożej rozprzestrzenił się nie tylko na Toruń, ale i daleko poza jego granice.
Wkrótce założono Arcybractwo MBNP i św. Alfonsa. Od tego czasu zanotowano pewne ożywienie ruchu pielgrzymkowego i wzrost liczby wotów, które jednak skradziono w styczniu 1936 roku. Kult spotęgowało założenie w 1936 roku tzw. Straży Honorowej Matki Bożej Nieustającej Pomocy, która obok modlitw przed cudownym obrazem, zajęła się udzielaniem pomocy ubogim i chorym, a zwłaszcza opuszczonym dzieciom.
Rozwój kultu Matki Bożej Nieustającej Pomocy przerwał wybuch II wojny światowej. Cudowny obraz został przez Niemców sprofanowany i porzucony w przedsionku kaplicy. Stamtąd został zabrany przez prywatne osoby i przechowany w domu państwa Franciszka i Józefy Jeziorskich. Pierwotnie ikona została zamurowana w ścianie, a później znalazła swoje miejsce w domowym ołtarzyku, dzięki czemu grono wtajemniczonych osób mogło przed Jej wizerunkiem gromadzić się na modlitwie.
Po II wojnie światowej do Torunia przybył o. Józef Sochacki, który uporządkował kaplicę. Ikona została ponownie uroczyście wprowadzona do kościoła 22 czerwca 1947 roku, a po Mszy św. odbyła się procesja z Cudownym Obrazem. Od tego momentu stało się tradycją, kultywowaną po dziś, że w uroczystość Matki Bożej Nieustającej Pomocy ulicami miasta wyrusza procesja. Od 1961 roku w wyniku decyzji ówczesnych władz komunistycznych, które zakazały publicznej procesji, odbywała się ona w kościele. Tradycja procesji z obrazem M. B. Nieustającej Pomocy została wznowiona dopiero w latach 80-tych XX wieku.
Ważnym momentem był 12 grudnia 1951, kiedy to, przy udziale kilku tysięcy wiernych, odprawiono pierwsze nabożeństwo nieustannej nowenny, które nieprzerwanie odbywa się do dzisiaj.
Dynamicznie rozwijający się kult maryjny przyczynił się do tego, że dekretem papieża Jana XXIII z 29 listopada 1962 roku Matka Boża Nieustającej Pomocy została ogłoszona główną patronką diecezji chełmińskiej, a papież Paweł VI w 1968 roku zezwolił na dołączenie tego tytułu maryjnego do litanii loretańskiej na terenie diecezji. Wskutek tej decyzji nieustanną nowennę zaczęto odprawiać w parafiach diecezji, a do wielu kościołów wprowadzono obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy.
W międzyczasie miało miejsce inne ważne wydarzenie: koronacja obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy koronami papieskimi. Aktu tego dokonał 1 października 1967 roku ks. kard. Stefan Wyszyński, prymas Polski w obecności 13 biskupów, ok. 300 kapłanów i 30 tys. wiernych. Homilię wygłosił ks. bp Jerzy Ablewicz.
Kroniki klasztoru zaznaczają, że sama uroczystość koronacji nie miała dużego wpływu na wzrost kultu MBNP na Bielanach. Pozytywny skutek przyniosła kradzież koron (w nocy z 3 na 4 lutego 1969 roku) i rekoronacja obrazu 26 marca 1969 roku.
W 1992 roku została utworzona diecezja toruńska. Jej pierwszy pasterz ks. bp Andrzej Suski ogłosił tę świątynię sanktuarium diecezjalnym, a Matkę Bożą Nieustającej Pomocy główną patronką diecezji, którą zawierzył Jej 27 czerwca 1992 roku.
Decyzją Stolicy Apostolskiej z dnia 17 czerwca 2004 roku toruńskie sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy zostało afiliowane do Bazyliki Matki Bożej Większej (Santa Maria Maggiore) w Rzymie. Dzięki temu zyskało dodatkowe przywileje, m.in. gdy chodzi o możliwość uzyskania odpustu zupełnego.
Obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy
Postać Madonny z Dzieciątkiem Jezus na lewej ręce wyłania się ze złotego tła, które symbolizuje niebo i nieskończoność. Piękno duchowe Maryi artysta oddał zgodnie z kanonami orientalnej urody: twarz owalna, oczy oliwkowe, rzęsy czarne, nos delikatny, usta małe, dłonie wysmukłe. Na welonie okrywającym ramiona i głowę umieścił dwie gwiazdy – znaki dziewictwa Maryi – Gwiazdy Zarannej i Gwiazdy Morza. Świętość Matki Bożej zaznaczył aureolą skomponowaną z motywów roślinnych. Oblicze Maryi, pochylone ku Synowi, wyraża smutek, przeczucie Jego męczeństwa. Atrybuty przyszłej męki dzierżą Archanioł Michał (z lewej) i Archanioł Gabriel. Pierwszy trzyma naczynie z wetkniętymi włócznią i trzciną z gąbką, drugi – krzyż i gwoździe. Dzieciątko w odruchu lęku tuli się do Matki. Jego dziecinna twarzyczka, zielona tunika symbolizująca element ziemi i sandałek spadający z nogi połączone z atrybutami boskości i królewskości (złote tło, purpurowa peleryna) przypominają, że Jezus Chrystus jest Bogiem i człowiekiem w jednej osobie. Według niektórych interpretacji spadający sandałek jest znakiem spełnienia zapowiedzi św. Jana Chrzciciela o przybyciu Mesjasza (Mk 1,7). Matka Boża nie patrzy na Syna; zdaje się ogarniać czułym spojrzeniem patrzących na Obraz, a w szerszej perspektywie – wszystkich ludzi, wyrażając gotowość do śpieszenia im z pomocą. Dlatego upowszechnił się tytuł Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Ikona została wykonana według schematu kompozycyjnego typu „Hodegetria”, czyli „Wskazująca drogę”. Maryja prowadzi bowiem do Jezusa; centrum kompozycyjne obrazu stanowi splot rączek Dzieciątka z Jej dłonią, która jednocześnie wskazuje na Syna Bożego. Papież Franciszek przypomina, że pocieszająca Matka będzie towarzyszyła męce Chrystusa, który słowami skierowanymi z krzyża do Niej i do św. Jana (J 19, 26-27) „pozostawił nam swoją Matkę jako naszą Matkę”. Jej czciciele gromadzący się w maryjnych sanktuariach przed Jej ikoną wierzą, że „jest tą, która rozumie wszystkie cierpienia” (Evangelii Gaudium, 286).
Kult Bielańskiej Matki
Nowenna odprawiana w kościele św. Józefa w każdą środę o godz. 8.00 i 18.00 (początkowo od 12 grudnia 1951 r. do 1963 r. w kaplicy Redemptorystów nazywanej powszechnie „Klasztorkiem”, gromadząc setki torunian; obecnie w wielu kościołach. W czasie nabożeństwa wierni składają podziękowania w formie krótkich listów do Matki Bożej. Można je składać bezpośrednio w sanktuarium, drogą pocztową z dopiskiem „nowenna” (Rzymskokatolicka Parafia św. Józefa, ul. św. Józefa 23/35 87-100 Toruń) lub elektroniczną: nowenna.torun@gmail.com
Procesja miejska w uroczystość Matki Bożej Nieustającej Pomocy, 27 czerwca
Pielgrzymki indywidualne i zorganizowane (ok. 50 rocznie); co roku nawiedza sanktuarium ok. 40 tys. osób
Środowe audycje Radia Maryja: godz. 5.10, 8.05 – Godzinki ku czci Matki Bożej Nieustającej Pomocy; godz. 17.45 – prośby i podziękowania na Nieustanną Nowennę; godz. 18.00 – transmisja Nowenny do Matki Bożej Nieustającej Pomocy z kościoła
W sanktuarium działa duszpasterstwo niesakramentalnych związków małżeńskich i osób dorosłych przygotowujących się do przyjęcia sakramentów Chrztu św. i bierzmowania
Nowenna odprawiana w kościele św. Józefa w każdą środę o godz. 8.00 i 18.00 (początkowo od 12 grudnia 1951 r. do 1963 r. w kaplicy Redemptorystów nazywanej powszechnie „Klasztorkiem”, gromadząc setki torunian; obecnie w wielu kościołach. W czasie nabożeństwa wierni składają podziękowania w formie krótkich listów do Matki Bożej. Można je składać bezpośrednio w sanktuarium, drogą pocztową z dopiskiem „nowenna” (Rzymskokatolicka Parafia św. Józefa, ul. św. Józefa 23/35 87-100 Toruń) lub elektroniczną: nowenna.torun@gmail.com
Procesja miejska w uroczystość Matki Bożej Nieustającej Pomocy, 27 czerwca
Pielgrzymki indywidualne i zorganizowane (ok. 50 rocznie); co roku nawiedza sanktuarium ok. 40 tys. osób
Środowe audycje Radia Maryja: godz. 5.10, 8.05 – Godzinki ku czci Matki Bożej Nieustającej Pomocy; godz. 17.45 – prośby i podziękowania na Nieustanną Nowennę; godz. 18.00 – transmisja Nowenny do Matki Bożej Nieustającej Pomocy z kościoła
W sanktuarium działa duszpasterstwo niesakramentalnych związków małżeńskich i osób dorosłych przygotowujących się do przyjęcia sakramentów Chrztu św. i bierzmowania
Odpusty
święto tytularne kościoła pw. św. Józefa, siedziby sanktuarium – 19 marca
święto tytularne Bazyliki Matki Bożej Większej w Rzymie – 5 sierpnia
uroczystość Matki Bożej Nieustającej Pomocy – 27 czerwca
uroczystości Maryjne poświęcone Świętej Bożej Rodzicielce – 1 stycznia, 15
rocznica koronacji Ikony
raz w roku w dniu wybranym indywidualnie przez wiernego
każdorazowo w czasie zorganizowanej pielgrzymki do sanktuarium
święto tytularne kościoła pw. św. Józefa, siedziby sanktuarium – 19 marca
święto tytularne Bazyliki Matki Bożej Większej w Rzymie – 5 sierpnia
uroczystość Matki Bożej Nieustającej Pomocy – 27 czerwca
uroczystości Maryjne poświęcone Świętej Bożej Rodzicielce – 1 stycznia, 15
rocznica koronacji Ikony
raz w roku w dniu wybranym indywidualnie przez wiernego
każdorazowo w czasie zorganizowanej pielgrzymki do sanktuarium