Dawna fabryka Metron

W okresie świetności był to największy w Polsce producent wielu rodzajów wodomierzy i gazomierzy, programatorów cyfrowych, przełączników czasowych, zaworów termostatycznych oraz szerokiego asortymentu zegarów, a także urządzeń usprawniających pracę biurową.
Fabryka powstała w 1920 r. pn. "Gazomierz" przy ulicy Bydgoskiej 108 na Bydgoskim Przedmieściu w wykupionych i zmodernizowanych na ten cel dawnych obiektach restauracyjnych.

Pierwsza siedziba fabryki, ul. Bydgoska 108, widok w 2018 r.

W 1927 r. rozpoczęto w zakładzie produkcję wodomierzy. Wybudowano 2 hale produkcyjne, odlewnię metali kolorowych oraz stacje prób wodomierzy i gazomierzy.

W związku z wprowadzeniem do produkcji asortymentu wodomierzy Ministrowie Przemysłu i Handlu oraz Skarbu w dniu 27 grudnia 1927 r. zatwierdzili zmianę statutu spółki oraz zmienia nazwę fabryki na: Polska Fabryka Wodomierzy i Gazomierzy dawniej "Gazomierz" Spółka Akcyjna.

W tym czasie Fabryka staje się jednym z liderów w dziedzinie propagowania nowoczesnych technologii pomiarów wody i gazu. Wyrazem tego było czasopismo "Pomiar. Wiadomości Polskiej Fabryki Wodomierzy i Gazomierzy" wydawane od 1933 r.; do wybuchu II wojny światowej ukazało się 8 numerów.

Po zajęciu Torunia przez Niemcy na początku II wojny światowej w 1939 r. zarząd fabryki sprawowali przedstawiciele niemieckiej firmy Meinecke z Wrocławia. Fabryka kontynuowała przedwojenną produkcję do wyczerpania posiadanych zapasów materiałowych, a równocześnie była przestawiana na produkcję zbrojeniową. Między innymi produkowano tu zapalniki do min morskich. W fabryce działała grupa oporu złożona z polskich pracowników.

Po wyzwoleniu Torunia fabryka zostaje w 1945 r. objęta przymusowym zarządem państwowym. Inwentaryzacja strat wykazała że okupant przestawiając fabrykę na produkcję zbrojeniową zlikwidował całkowicie stacje prób wodomierzy i gazomierzy a przed opuszczeniem Torunia wywiózł do Niemiec cenniejsze maszyny i urządzenia.

Rozpoczyna się produkcja pierwszych wyrobów. W 1947 r. wznowiono produkcję znacznie udoskonalonych (w stosunku do produkcji przedwojennej) wodomierzy skrzydełkowych oraz gazomierzy domowych. W 1947 r. fabrykę upaństwowiono, nadając jej nazwę "Toruńska Fabryka Wodomierzy, Przedsiębiorstwo Państwowe Wyodrębnione".

Każdy miał zegar z Torunia

W 1951 r. na polecenie władz przekazano dotychczasową produkcję gazomierzy do Pomorskiej Fabryki Gazomierzy w Bydgoszczy i równocześnie przejęto z Dolnośląskiej Fabryki Zegarów w Świebodzicach (dawniej Gustaw Becker) produkcję kilku typów zegarów mechanicznych. Produkcja zegarów była intensywnie unowocześniana a wzornictwo rozwijane w oparciu o projekty wielu wybitnych artystów plastyków. Produkcję zegarów umiejscowiono w nowych budynkach po przejętych magazynach na Jakubskim Przedmieściu. Metron stał się wręcz monopolistą w produkcji zegarów.

W latach następnych fabryka rozwijała się systematycznie, rosło zatrudnienie, uruchamiana była produkcja nowych wyrobów. Równocześnie rozwijał się znaczny eksport wodomierzy do kilkudziesięciu krajów Europy, Azji, Bliskiego Wschodu i Ameryki Południowej. W mniejszych ilościach eksportowano także zegary mechaniczne i ich mechanizmy.

W 1970 r. Minister Przemysłu Maszynowego zmienia nazwę fabryki na Zakłady Maszyn Biurowych "Predom-Metron". W konsekwencji w latach 70. fabryka zmuszana jest do uruchamiania produkcji nie leżących w jej specjalizacji wyrobów mechanizujących prace biurowe.

Rozwój produkcji wojskowej, zegarów i sukcesywny wzrost kadry technicznej latach 70. i 80. XX w. spowodował, że Metron potrzebował coraz większych powierzchni. Nowa fabryka, która na początku lat 70-tych powstała przy ul Targowej 12/22 na Jakubskim Przedmieściu, w 1981 r. wybudowała nowy 6-piętrowy biurowiec, nowoczesny Wydział Produkcji Narzędzi i ultranowoczesny wydział Produkcji Specjalnej na rzecz przemysłu obronnego.
Kolejnej zmiany dokonano w 1984 r. na "Fabryka Wodomierzy i Zegarów Metron".

Lata 1991–1997 to okres dostosowywania firmy do wymogów gospodarki wolnorynkowej, skutecznej konkurencji i przyszłej prywatyzacji. Wymieniono park maszynowy, a w 1993 r. oddano do użytku nowoczesną stację prób urządzeń pomiarowych. Rozszerzono ofertę o nowe typy produktów, jak: programatory (od 1994), ciepłomierze (od 1996), system zdalnego odczytu wodomierzy (od 1997). Zmieniono także strukturę przedsiębiorstwa, wykorzystując outsourcing. Powstały spółki-córki o węższych specjalizacjach: Metron-Tools, Metron-Term, Metron-Clocks.

W latach 90. spółka była największym producentem wodomierzy w Polsce (udział w rynku ok. 70%) i jedną z największych tego rodzaju firm w Europie.
W 1992 r. Metron rozpoczął wielką modernizację fabryki budując największe i najnowocześniejsze w Europie Laboratorium Badań Wodomierzy. Dzięki tej inwestycji oraz ogromnym nakładom na modernizację maszyn, urządzeń, komputeryzacji zakładu, dynamicznemu rozwojowi produktów Metron znalazł się w czołówce światowych firm zwiększając produkcję wodomierzy z niespełna 200 tys. szt. w roku 1990 do 1,5 mln szt. w 1993 r.

1 stycznia 2001 r. fabryka została sprywatyzowana w drodze leasingu pracowniczego; przekazano ją do odpłatnego korzystania spółce pracowniczej „Metron – Investment Sp. z o.o”. Już w lipcu tego roku minister finansów z niewyjaśnionych powodów podniósł o prawie 300% tzw. opłaty legalizacyjne, które spółka płacić musiała od każdej sztuki wyprodukowanego wodomierza, co spowodowało gwałtowne narastanie jej problemów finansowych i wpędziło ją w długi. Przestała płacić raty dzierżawy za mienie (grunt, zakład i maszyny), zalegała z podatkami, wypłatami dla pracowników. Blokowano też działania naprawcze spółki.
W 2018 r. Metron złożył wniosek o upałość i w wieku 98 lat przestał istnieć.

Powrót do:

poprzedni