Tajemnice codzienności. Kultura ludowa i jej pogranicza od Kujaw do Bałtyku 1850-1950

 

Wystawa w toruńskim Muzeum Etnograficznym jest okazją do zetknięcia się z tym wszystkim, co składało się na rzeczywistość mieszkańców wsi i małych miast w północnych regionach Polski: na Kujawach, Ziemi Chełmińskiej, Kaszubach, w Borach Tucholskich, na Kociewiu, Pałukach, Ziemi Dobrzyńskiej czy w Krajnie.
Choć wystawa opowiada przede wszystkim o kulturze związanej z uprawą roli, widać na niej także wyraźne wpływy mieszczaństwa i szlachty. Jest też okazją do prześledzenia zmian cywilizacyjnych, jakie zachodziły od 2. połowy XIX w do 1. połowy wieku XX.
Obszar objęty wystawą jest ogromnie ciekawy także z tego powodu, że zamieszkiwali tu przedstawiciele różnych narodowości i religii. Na tych terenach żyli wspólnie z Polakami Niemcy, ewangelicy, menonici, Żydzi, Cyganie, Rosjanie, a także ludność pochodzenia niderlandzkiego.
Niezwykle nowoczesna oprawa ekspozycji sprawi, że wizyta w muzeum będzie dla widzów z pewnością niezapomnianym przeżyciem.

 

Tajemnice codzienności… to jedna z ciekawszych ekspozycji stałych w polskim muzealnictwie etnograficznym. Podkreśla pograniczny charakter kultury ludowej, na którą duży wpływ miała kultura mieszczańska i szlachecka oraz zmiany polityczne i cywilizacyjne stulecia 1850-1950. Opowiada o zagadnieniach dotyczących tożsamości, identyfikacji regionalnej oraz o przywiązaniu do „małej ojczyzny”. Akcentuje jednocześnie występowanie na tym terenie różnych grup etnicznych i religijnych. Najcenniejsze zabytki ze zbiorów muzeum pokazano w taki sposób, by ilustrowały codzienność, której wiele aspektów dla współczesnego widza jest zaskakujących, niejasnych, wręcz egzotycznych.

 

Wystawę  podzielono na 8 części, które umożliwiają odpowiedź na  pytanie: jak żyli ludzie 100 – 150 lat temu. Natura i historia, Bliskie ciału. O ubiorach, higienie i jedzeniu, Rytm życia, Praca, Jak świętowano i w co wierzono, W wolnym czasie, Nowe horyzonty oraz Poszukiwanie piękna.

Prezentację kultury ludowej na przestrzeni 100 lat znakomicie dopełniają cenne materiały archiwalne (w tym bardzo bogata ikonografia). Atutem jest nowoczesna forma ekspozycji wykorzystująca nagrania audio, zapisy filmowe oraz multimedialne prezentacje. Unikatowe są m.in. filmy o znachorze i o zwyczajach zapustnych. Można posłuchać nagrań pieśni weselnych, pogrzebowych, a także opowieści ludowych w specjalnie zaaranżowanej przestrzeni. Wyjątkowa oprawa plastyczna – zastosowanie meandrycznego układu, ciekawej kolorystyki poszczególnych części i różnorodny sposób prezentacji – pomaga odkrywać tytułowe tajemnice codzienności.