Kościół Krzyża św.
Kościół znajdował się w bezpośrednim sąsiedztwie też nieistniejącego kościoła św. Wawrzyńca na Przedmieściu Chełmińskim; był położony kilkanaście metrów na południe od niego.
Wiedza o tym kościele toruńskim jest bardzo skromna, a jeszcze do okresu międzywojennego mylnie utożsamiano tę świątynię z kościołem św. Wawrzyńca.
Był to niewielki kościół gotycki z ok. 1300 r. na planie równoramiennego krzyża. Przy nim wzniesiono zabudowania klasztorne, najprawdopodobniej dla benedyktynek, które przeniosły się tutaj w 1327 r. z klasztoru przy kościele Ducha św. na Rybakach. W 1391 r. klasztor i kościół uległy pożarowi, zostały jednak odbudowane i na nowo poświęcone w 1410 r. Gdy w 1414 r. ze względu na zagrożenie przez wojska polskie króla Władysława Jagiełły na rozkaz wlk. mistrza krzyżackiego Michała Küchmeistra zburzono klasztor i pobliski kościół św. Wawrzyńca, kościół św. Krzyża ostał się. W tym samym czasie benedyktynki zostały przeniesione z powrotem do klasztoru przy kościele Ducha św., a kościół wraz z terenem poklasztornym został przekazany na rzecz odbudowanego kościoła św. Wawrzyńca. Po 1441 r. najpewniej z wykorzystaniem murów zburzonego klasztoru benedyktynek zbudowano w jego miejscu szpital św. Wawrzyńca, rozebrany ostatecznie w XVI w.
Nie jest znana data zniszczenia kościoła św. Krzyża, gdyż od tego momentu nie pojawia się on w archiwaliach. Byc może został rozebrany w związku z budową w sąsiedztwie barbakanu Chełmińskiego w 1449 r.
Wiedza o tym kościele toruńskim jest bardzo skromna, a jeszcze do okresu międzywojennego mylnie utożsamiano tę świątynię z kościołem św. Wawrzyńca.
Był to niewielki kościół gotycki z ok. 1300 r. na planie równoramiennego krzyża. Przy nim wzniesiono zabudowania klasztorne, najprawdopodobniej dla benedyktynek, które przeniosły się tutaj w 1327 r. z klasztoru przy kościele Ducha św. na Rybakach. W 1391 r. klasztor i kościół uległy pożarowi, zostały jednak odbudowane i na nowo poświęcone w 1410 r. Gdy w 1414 r. ze względu na zagrożenie przez wojska polskie króla Władysława Jagiełły na rozkaz wlk. mistrza krzyżackiego Michała Küchmeistra zburzono klasztor i pobliski kościół św. Wawrzyńca, kościół św. Krzyża ostał się. W tym samym czasie benedyktynki zostały przeniesione z powrotem do klasztoru przy kościele Ducha św., a kościół wraz z terenem poklasztornym został przekazany na rzecz odbudowanego kościoła św. Wawrzyńca. Po 1441 r. najpewniej z wykorzystaniem murów zburzonego klasztoru benedyktynek zbudowano w jego miejscu szpital św. Wawrzyńca, rozebrany ostatecznie w XVI w.
Nie jest znana data zniszczenia kościoła św. Krzyża, gdyż od tego momentu nie pojawia się on w archiwaliach. Byc może został rozebrany w związku z budową w sąsiedztwie barbakanu Chełmińskiego w 1449 r.
Dokładne zlokalizowanie Kościoła było możliwe dzięki przypadkowemu odkryciu pozostałości fundamentów podczas kopania rowów pod ciepłociąg w 1987 r. Nie przeprowadzono wtedy większych badań archeologicznych. Ponownie na fragment pozostałości kościoła trafiono w 2019 r. podczas realizacji projektu "Zielona Brama gotyckiej starówki" i ponownie nie przeprowadzono rozszerzonych badań archeologicznyhch, nawet pomimo Programu Interdycscyplinarnych Badań Średniowiecznego i Nowożytnego Torunia, przyjętego do realizacji w 2007 r. (zobacz tutaj).
Zobacz też:
Powrót do: