Kościół św. Mikołaja w Dybowie (Nieszawie)
Kościół zbudowano w nieznanym czasie między 1436 a 1444 r. w niedalekiej odległości od zamku Dybów w podzamkowym mieście - Nieszawie. Bowiem na mocy polsko-krzyżackiego układu pokojowego z 1435 r. zawartego w Brześciu Kujawskim, Krzyżacy opuścili zajmowany od 1431 r. zamek Dybów i miasto (zwane też Nową Nieszawą) w 1436 r., po czym można było wznieść nowy kościół (lub odnowić stary zbudowany przed 1425 r., zniszczony przez Krzyżaków w 1431 r.).
Następna informacja o kościele pochodzi dopiero z 1570 r., w relacji z wizytacji diecezji włocławskiej. Z 1578 r. pochodzi natomiast informacja o tym, że tutejszy kościół jest królewskiego patronatu i ma wezwanie św. Mikołaja, jest ceglany, zrujnowany w wyniku wylewu Wisły w 1570 r. (wg relacji woda była tak silna, że porwała 3 dzwony). W następnych latach wody Wisły także wdzierały się do wnętrza, a w 1582 r. kolejna wizytacja przynosi informacje, że dach nad chórem przeciekał, w kościele nie było ołtarzy, sprzętów, naczyń i szat liturgicznych.
W wyniku takiego stanu bp. włocławski Hieronim Rozrażewski zdecydował w 1584 r. o budowie nowej świątyni w innym miejscu. W ten sposób powstał kościół św. Anny.
W zniszczonym kościele św. Mikołaja prowadzono zapewne drobne i doraźne prace remontowe, także fundowano nowe obiekty wyposażenia (np. w 1708 r. niejaka Katarzyna Więkażewkowa ofiarowała kościołowi srebrny pozłacany kielich z pateną wykonany przez toruńskiego złotnika Jacoba Hermana (zobacz: Dawne złotnictwo toruńskie). Co jakiś czas odprawiano sporadycznie nabożeństwa i jeszcze w końcu XVIII w. organizowano odpusty w dniu patrona.
Ostatnia wzmianka o kościele pochodzi z 1783 r. w lustracji starostwa dybowskiego, gdzie zapisano, że kościół położony blisko zamku, za starościńską stajnią i starą karczmą oraz za pięcioma domami, jest stary i zupełnie opuszczony. W 1796 r. ruina kościoła została pokazana na akwaforcie wg W. Aschenbrennera.
W 1813 r., kiedy przedmieścia Torunia przygotowywano (palono) do obrony miasta przed oblężeniem rosyjskim (zobacz: Toruń napoleoński. Napoleon w Toruniu), większość z wyposażenia tego kościoła zabezpieczono w reformackim kościele św. Piotra i Pawła na Podgórzu.
W wyniku takiego stanu bp. włocławski Hieronim Rozrażewski zdecydował w 1584 r. o budowie nowej świątyni w innym miejscu. W ten sposób powstał kościół św. Anny.
W zniszczonym kościele św. Mikołaja prowadzono zapewne drobne i doraźne prace remontowe, także fundowano nowe obiekty wyposażenia (np. w 1708 r. niejaka Katarzyna Więkażewkowa ofiarowała kościołowi srebrny pozłacany kielich z pateną wykonany przez toruńskiego złotnika Jacoba Hermana (zobacz: Dawne złotnictwo toruńskie). Co jakiś czas odprawiano sporadycznie nabożeństwa i jeszcze w końcu XVIII w. organizowano odpusty w dniu patrona.
Ostatnia wzmianka o kościele pochodzi z 1783 r. w lustracji starostwa dybowskiego, gdzie zapisano, że kościół położony blisko zamku, za starościńską stajnią i starą karczmą oraz za pięcioma domami, jest stary i zupełnie opuszczony. W 1796 r. ruina kościoła została pokazana na akwaforcie wg W. Aschenbrennera.
W 1813 r., kiedy przedmieścia Torunia przygotowywano (palono) do obrony miasta przed oblężeniem rosyjskim (zobacz: Toruń napoleoński. Napoleon w Toruniu), większość z wyposażenia tego kościoła zabezpieczono w reformackim kościele św. Piotra i Pawła na Podgórzu.
