Wystawa: Tony Cragg. Rzeźby i prace na papierze
- Kiedy: 26.05–10.09.2023
- Gdzie: Centrum Sztuki Współczesnej "Znaki Czasu"
Kurator: Krzysztof Stanisławski
Koordynatorka: Olga Bazelak
Koordynatorka we wstępnej fazie: Paulina Kuhn
Produkcja: John McCormack (Tony Cragg Studio), Wojciech Ruminski (CSW Toruń)
Tony Cragg (ur. 1949), brytyjski rzeźbiarz, autor instalacji, rysownik, grafik, od lat 70. mieszkający i tworzący w niemieckim Wuppertalu. Jest jednym z najwybitniejszych rzeźbiarzy naszych czasów, wystawiającym swoje prace od lat 70. do dzisiaj w najważniejszych muzeach i galeriach na świecie.
Jest absolwentem londyńskich Wimbledon School of Art (1973) i Royal College of Art (dyplom MA w 1977). Był profesorem L’École des Beaux Arts w Metz, a następnie przez blisko 40 lat Kunstakademie w Düsseldorfie (1978–2016, w latach 2009–13 jako rektor), u boku Josepha Beuysa i A.R. Pencka, współkształtując oblicze sztuki europejskiej lat 80. Pracował również jako profesor rzeźby w École Nationale Superieure des Beaux Arts w Paryżu (1999–2009) i Universität der Künste w Berlinie (2001–06).
Zadebiutował wystawą indywidualną w Lisson Gallery w Londynie (1979), z którą związany jest do dziś. Rozpoczynał karierę jako twórca konceptualny, wykorzystujący fotografię i „grający” własnym ciałem, by rozpocząć eksperymenty z instalacjami, w których wykorzystywał różne materiały znalezione, często na ulicy czy w śmietniku. Tworzył przy ich wykorzystaniu rzeźby brikolażowe, prezentowane na ścianach i podłogach galeryjnych. Był jednym z głównych artystów nurtu Nowej rzeźby brytyjskiej, obok Billa Woodrowa, Richarda Deacona czy Anisha Kapoora. Młodzi Brytyjczycy odmienili raz na zawsze oblicze nowoczesnej rzeźby, ale najpełniej z tej grupy rozwinęli i z powodzeniem rozwijają swoją indywidualną karierę właśnie Cragg oraz Kapoor, którego od początku, czyli od połowy lat 80., krytycy i kuratorzy uznają za największego rywala w walce o palmę pierwszeństwa w osiągnięciach na polu tej dyscypliny sztuki na świecie.
Sir Anthony Cragg otrzymał tytuł szlachecki od królowej Elżbiety w 2016, wcześniej został wybrany do grona Royal Academician (1994), otrzymał Praemium Imperiale w dziedzinie rzeźby w Tokio (2007), a także został odznaczony Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec pierwszej klasy (2012).
W 1988 na 43 Biennale Sztuki w Wenecji za wystawę w pawilonie Wielkiej Brytanii zdobył Wyróżnienie Specjalne (Menzione Speziale) Jury oraz najważniejsze brytyjskie wyróżnienie artystyczne – Nagrodę Turnera. W Biennale weneckim brał również udział w 1997 i 2015 na wystawach towarzyszących. W 2001 zdobył Shakespeare Prize, a w 2002 Piepenbrock Prize for Sculpture, a w następnych latach także liczne inne nagrody na międzynarodowych biennale.
Wystawiał m.in. w Lisson Gallery (regularnie na przestrzeni lat 1979–2023), Huston Contemporary Art Museum (1991), Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía w Madrycie (1995), Centre Georges Pompidou w Paryżu (1996), Henry Moore Foundation w Halifaksie (1996), Stedelijk Van Abbemuseum w Eindhoven (1991), Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen w Düsseldorfie (1991), Royal Academy Summer Exhibition w Londynie (1999), Whitechapel Gallery w Londynie (1997), Lenbachhaus w Monachium (1998), Tate Gallery w Liverpoolu (2000), The Central House of Artists w Moskwie (2005), w paryskim Luwrze (2011), Ernst-Barlach-Haus w Hamburgu (2012), Madison Square Park w Nowym Jorku, Benaki Museum w Atenach (2015), podczas Forum Ekonomicznego w Davos (2015), w Galerie Thaddaeus Ropac w Pantin w Paryżu oraz w Salzburgu (2016), Ermitażu w Petersburgu (2016), Ludwig Museum w Koblenz (2017), Marian Goodman Gallery w Nowym Jorku (2017, 2022), Yorkshire Sculpture Park (2017), Park Avenue w Nowym Jorku (2018), Muzeum Albertina w Wiedniu (2022), Pinakothek der Moderne w Monachium (2023).
W Polsce prezentował Cragg swoje prace w Galerii Foksal w 1978, w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku (2016) i Muzeum Współczesnym we Wrocławiu (2017). Teraz przyszła kolej na największą z dotychczasowych wystawę w Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu.
Tony Cragg dysponuje w Wuppertalu bardzo rozbudowanym studiem, gdzie powstają jego rzeźby. Jest także właścicielem obszernego parku rzeźb w centrum Wuppertalu, działającego jako instytucja publiczna – Skulpturenpark Waldfrieden. W przestrzeni parku umieszczona jest kolekcja jego prac oraz wybór rzeźb artystów niemieckich i międzynarodowych, natomiast w trzech szklanych pawilonach prezentowane są wystawy czasowe.
Ekspozycja toruńska Tony Cragg. Rzeźby i prace na papierze gromadzi 53, w większości wielkoformatowe rzeźby, zrealizowane w różnych technikach i pochodzące ze wszystkich okresów twórczości artysty – od lat 70. do najnowszych, oraz 125 rysunków, grafik i akwarel. Wystawa powstała przy ścisłej współpracy z artystą i Studio Cragg w Wuppertalu, jej kuratorem jest Krzysztof Stanisławski.
Prace Tony’ego Cragga są rozmieszczone w najbardziej reprezentacyjnej Sali Kolumnowej oraz salach na pierwszym piętrze CSW, czyli na powierzchni 2000 m2, a także na parterze budynku i w Parku Rzeźby Współczesnej obok budynku CSW.
Wystawie będzie towarzyszył przegląd filmów o twórczości artysty, rozbudowany program edukacyjny i warsztatowy. Wydany zostanie obszerny katalog-monografia Tony’ego Cragga, gromadzący teksty autorów polskich, brytyjskich i niemieckich.
