Ulica Rabiańska

Ulica Rabiańska jest jedną z najbardziej klimatycznych i malowniczych ulic Starego Miasta, zachowująca w dużej mierze ślady hanzeatyckiej świetności Torunia. Uroku i tajemniczości dodaje jej nie do końca wyjaśniona nazwa.

Znajduje sie w południowo-wschodniej części Starego Miasta, biegnie równolegle do Wisły.

 

Ulica Rabiańska od okresu średniowiecza do końca XIX wieku była podzielona na dwa odcinki o odmiennych nazwach – dłuższy fragment wschodni nosił nazwę Rabiansgasse, Rabensgasse, Arabengasse (nazwa ulegała drobnym modyfikacjom), zachodni zaś z racji bliskości klasztoru Benedyktynek nazywano Jungfergasse, czyli ul. Panieńska.

 

Nazwę Rabiansgasse albo Rabinsgasse próbowano wywodzić od niewolników (rab) niby tu mieszkających, co jednak wydaje się mało rzeczywiste (zapewne na podstawie tej argumentacji w okresie międzywojennym ulica nazywała się Niewolniczą).

W XVI i w 1. poł. XVII w. pojawia się nazwa Rabesgasse i Rabensgasse, którą można wysnuć od der Rabe = pol. kruk.
Równolegle na przełomie XVI i XVII w. w źródłach pojawia się polski odpowiednik nazwy jako ul. Krucza oraz łaciński odpowiednik: platea Corvina.
 
Później (XVIII i XIX w.) nazywano ją Arabengasse lub Rabengasse, co z kolei niektórzy łączą z rzekomym zamieszkiwaniem tu wyznawców islamu albo rabina i Żydów; ten argument też jest chybiony, mając na uwadze fakt, że Żydzi nie mieli w przedrozbiorowym Toruniu prawa stałego mieszkania, a o Arabach-mieszkańcach Torunia źródła nie wspominają. Nazwa taka mogła powstać poprzez wypaczenie brzmienia średniowiecznego, które z kolejnymi pokoleniami uległo deformacji.
 
Obecnie stosowana nazwa - ul. Rabiańska - jedynie naśladuje brzmienie niemieckojęzycznej nazwy średniowiecznej i nie ma bezpośredniego odpowiednika źródłowego w języku polskim. Najbardziej racjonalnym wytłumaczeniem może być to, odnoszące się jednak do kruków (z niemieckiego der Rabe), które jako głośne i wyróżniające się ptaki były szczególnie widoczne w tej okolicy miasta, zwłaszcza jesienią i zimą, zajmowanej przez liczne spichrze wypełnione zbożem. Ulica ta bowiem była gęsto zabudowana spichrzami, zwłaszcza w jej wschodnim odcinku, gdzie do dziś zachowało się wiele takich gotyckich budowli.

 

W 1650 r. pod adresem Rabiańska 120 (obecnie nieruchomości pod numerami 1 i 3) otwarta została pierwsza stała stacja pocztowa (posthalternia), od 1654 r. jako stacja poczty królewskiej; w okresie przedrozbiorowym Toruń był jednym z największych i najważniejszych ośrodków pocztowych w Rzeczypospolitej.

 

Kolejna najcenniejsza historycznie zabudowa ulicy to kamienice m.in.: