Tragarze portowi
XVII-wieczna kamienna plakieta z przedstawieniem tragarza zbożowego. Kamienica (dawny spichrz) ul. Ducha Św. 1
Ważne miejsce w toruńskim porcie i handlu miejskim od średniowiecza przypadło tragarzom zrzeszonym w specjalnym cechu.
Mimo urządzeń technicznych ułatwiających przeładunek w dawnym porcie główną rolę odgrywał człowiek i siła jego mięśni. Przeładunkiem większości towarów (do których w dużej mierze należało zboże), które znajdowały się w ładowniach statków lub spichrzach i innych magazynach zajmowali się właśnie tragarze. Najmowani przez kupców, właścicieli statków rekrutowali się z niższych warstw społecznych, a w dokumentach miejskich nazywani byli "szukającymi chleba". Kupcy zabronione mieli sprzedaży bezpośredniej zboża, np. ze statku na statek.
Mimo urządzeń technicznych ułatwiających przeładunek w dawnym porcie główną rolę odgrywał człowiek i siła jego mięśni. Przeładunkiem większości towarów (do których w dużej mierze należało zboże), które znajdowały się w ładowniach statków lub spichrzach i innych magazynach zajmowali się właśnie tragarze. Najmowani przez kupców, właścicieli statków rekrutowali się z niższych warstw społecznych, a w dokumentach miejskich nazywani byli "szukającymi chleba". Kupcy zabronione mieli sprzedaży bezpośredniej zboża, np. ze statku na statek.
Tragarze w swej grupie dzielili się na kolejne specjalności: np. tragarzy zbożowych, piwnych i in.
Dodatkowo na nich, jak i na pachołkach mierzących zboże, spoczywał obowiązek comiesięcznych ćwiczeń wojskowych (o dawnym wojsku toruńskim tutaj); w czasie zagrożenia pełnili oni służbę przy działach artylerii miejskiej.
Jeszcze w okresie międzywojennym w toruńskim porcie pracowało ok. 60 tragarzy.
Bractwo tragarzy zbożowych posiadało swoją kaplicę z ołatrzem w kościele Świętojańskim.
Roczna banicja groziła każdemu tragarzowi zboża, który zostałby zdybany przez mieszczanina przy piwciu piwa - taką karę wyznaczyła Rada Starego Miasta Torunia w 1416 r.
Do dziś zachowało się XVII-wieczne płaskorzeźbione na kamiennej plakiecie wyobrażenie tragarza zbożowego umieszczone wtórnie na fasadzie domu przy ul. Ducha Św. 1 na Starym Mieście. Jest to kamienica z lat 1884-1897 powstała na miejscu gotyckiego spichrza, którego fasadę przy bramie zdobiła owa zachowana do dziś plakieta.
Nieistniejący już dziś spichrz gotycki przy ul. Ducha św. to ten pierwszy po lewej stronie Bramy Ducha św.
Po lewej: rysunek z publikacji Konrada Steinbrechta z 1885 r. pt. "Die Baukunst des Deutschen Ritterordens in Preussen. 1, Thorn im Mittelalter, ein Beitrag zur Baukunst des Deutschen Ritterordens".
Po prawej: fotografia z 2023 r.
Po prawej: fotografia z 2023 r.
Wraz z tragarzami w jednym cechu zrzeszeni byli miernicy. Zajmowali się oni odmierzaniem zboża przywiezionego z innych terenów, gdzie funkcjonowały odmienne systemy miar i wag. Dostosowywanie do miejscowej wagi odbywało się przy przeładunku (z udziałem tragarzy) z jednostek pływających do magazynów i spichrzów. Jednostkami miary stosowanymi w Toruniu były miejscowe odmiany np. pręta (długość), korca (objętość towarów sypkich), łana (powierzchni) opatrzonych przymiotnikiem "chełmiński" - wywodzących się z czasów lokacji na prawie chełmińskim w 1232 r.
Oprac. Arkadiusz Skonieczny, data publikacji: 2016-09-13
