Zwi Hirsch Kalischer (Cwi Hirsz Kaliszer)

(1795-1874) - rabin toruński, pionier syjonizmu.

 

Urodzony w Lesznie w Wielkopolsce, od 1808 mieszkał z rodzicami w Toruniu (przejściowo 1819-1823 w Nieszawie, gdzie się ożenił). Otrzymał szerokie wykształcenie talmudyczne, które następnie rozwijał przez samodzielne studia.
W 1825 r. rodzina Kalischerów, w tym Hirsch, wystąpiła przeciwko starszym gminy żydowskiej w Toruniu, gdyż uważali, że nowy rabin Herman Siemon Leiser jest dla wiernych zbyt mało ortodoksyjny. W latach 1862-64 popadł w ostry spór z gminą żydowską, sprzeciwiając się reformom religijnym.

 

Publikował wiele prac religijno-filozoficznych. Już w 1836 r. po raz pierwszy wystąpił z ideą kolonizacji Palestyny. W 1860 r. zorganizował w Toruniu konferencję dla przedstawienia swojego planu, w której wzięli udział żydowscy notable i rabini; powołano też organizację Miłośników Syjonu (Chibat Sion). Później powstał Związek dla Kolonizacji Palestyny (Israelistischer Verein zur Kolonisation von Palästina). Największy rozgłos przyniosła mu trzecia część religijno-filozoficznego dzieła pt. Emunah Yesharah, które w hebrajskim ukazało się 1862 r., w niemieckim w 1865 r. w Toruniu. Praca ta dotyczyła ideałów narodowożydowskich, związanych z religią, w której przedstawił wizję kolonizacji Palestyny.

 

Mieszkał w kamienicy przy ul. Szerokiej 46 na Starym Mieście (której był właścicielem od 1845 r.); pod koniec życia mieszkał w domu przy ul. Szczytnej. Pochowany na cmentarzu żydowskim na Jakubskim Przedmieściu, zlikwidowanym przez władze komunistyczne w 1975 r.