Ulica Małe Garbary
Ulica na Nowym Mieście.
W średniowieczu ulicę tę nazywano Paulerską (Paulergassen), co związane było z najstarszym w Toruniu określeniem dominikanów, których tutaj zwano paulerami. Ulica wychodziła bowiem wprost na główną bramę terenu klasztornego dominikanów toruńskich (zobacz: Kościół św. Mikołaja dominikański).
Od XVI w., kiedy ulicę coraz częściej zasiedlali garbarze, utrwala się nazwa Garbarska, Garbary (Gerbergasse). Z czasem dodano „Małe” (Kleine), aby odróżnić ulicę o starszej nazwie – Garbary, zwaną odtąd Wielkimi Garbarami. Od XVIII w. pólnocną część nazywano także ul. Dominikańską.
Garbarze, głównie czerwonoskórnicy, zasiedlali zachodnią pierzeję ulicy, gdyż działki te dochodziły do płynącej równolegle do ulicy Bachy, nad którą zlokalizowano urządzenia garbarskie. W końcu XVII w. ulica ta stała się nawet największym skupiskiem czerwonoskórników w Toruniu.
Obok garbarzy w XVI, XVII w. ulicę zamieszkiwali licznie browarnicy (zobacz: Browary i piwo toruńskie w okresie przedrozbiorowym), także kuśnierze, kupcy, płóciennicy, bednarze, nożownicy, piekarze i inni.
Browarnicy w okresie nowożytnym zajmowali wschodnią pierzeję ulicy, jednak były tu mielcuchy i zaplecza domów z ulicy Prostej.
Do najważniejszych i najcenniejszych zabytków ulicy należą kamienice:
- nr 6 - gotycka z pocz. XV w. >>>
- nr 7 - manierystyczna z 1. poł. XVII w. >>>
- nr 9 - gotycka z XIV w, przekształcona na barokową w XVIII w., w XIX w. weszła w skład fabryki pierników Gustav Weese
- nr 19 - gotycka z manierystycznym szczytem z ok. poł. XVII w. >>>
- nr 26 z XVIII/XIX w. bez cech stylowych, z wykorzystaniem murów gotyckich, z gotyckim szczytem tylnym.
Na południowym krańcu ulicy (przy skrzyżowaniu z ul. Królowej Jadwigi) stoi figura Piernikarki Toruńskiej. Upamiętnia ona oczywiście toruńskie tradycje piernikarskie sięgające XIV w., ale przede wszystkim nawiązywać ma niedalekiej fabryki pierników Gustava Weese'go.
Tuż obok, na rogu ulic pod adresem Małe Garbary 2 stoi okazała kamienica z pocz. XX w., na miejscu ktrórej wcześniej stał dom średniowieczny. Tutaj w 1771 r. urodził się Samuel Bogumił Linde - leksykograf, językoznawca, a przede wszystkim twórca 6-tomowego Słownika Języka Polskiego, który był pierwszym nowoczesnym wydawnictwem tego typu.
