Bajerze
fot. Jan Chmielewski CC BY-SA 4.0
Lokalizacja:powiat chełmiński
32 km na płn. od Torunia (12 km na płd. od Chełmna)
Wieś wzmiankowana w 1789 r. jako folwark i dwór z karczmą, należące do majątku Bolumin.
Z miejscowością związany jest też rycerz Mikołaj z Bajerza (Bajerski), członek antykrzyżackiego Związku Pruskiego od 1450 r., później starosta w Radzyniu Chełmińskim, bronił w 1456 r. tamtejszego zamku, gdzie w czasie polsko-krzyżackiej wojny 13-letniej schroniła się szlachta chełmińska wierna królowi polskiemu.
W Bajerzu znajduje się zabytkowy pałac o formach eklektycznych, pochodzący z 4. ćw. XIX w., dwuskrzydłowy z trzykondygnacyjną wieżą przylegającą do skrzydła niższego. Część pałacu zajmuje Bractwo Kapłańskie św. Piusa X (zwane tez lefebrystami), a jedno z większych pomieszczeń zajmuje kaplica pw. Chrystusa Króla, będąca pod opieką księży lefebrystów.
Bractwo to założył w r. 1969 arcybiskup Marcele Lefebre. Za wyświęcenie przez Lefebre'a bez zgody papieża Jana Pawła II czterech biskupów, na ten odłam Kościoła katolickiego nałożono ekskomunikę. Tę zdjął dopiero papież Benedykt XVI.
Za pałacem park z 1. poł. XIX w. o powierzchni 3,4 ha z kilkoma pomnikowymi drzewami.
Pierwszym właścicielem pałacu był Ernst Antal. W okresie międzywojennym (1921-1939) właścicielem był Henryk Hoffman, członek wolnomularstwa. W 1945 r. w czasie "wyzwalania" przez Armię Radziecką pałac uległ poważnej dewastacji. Po wojnie w pałacu mieściła się szkoła dla dziewcząt, potem szkoła rolnicza, a następnie spółdzielnia kółek rolniczych.
Pierwszym właścicielem pałacu był Ernst Antal. W okresie międzywojennym (1921-1939) właścicielem był Henryk Hoffman, członek wolnomularstwa. W 1945 r. w czasie "wyzwalania" przez Armię Radziecką pałac uległ poważnej dewastacji. Po wojnie w pałacu mieściła się szkoła dla dziewcząt, potem szkoła rolnicza, a następnie spółdzielnia kółek rolniczych.
