Skarb ze Skrwilna. Skarb z Nieszawy
Ekspozycja Skarbu ze Skrwilna stanowi unikatową w zbiorach polskich kolekcję biżuterii, a także sreber stołowych pochodzących z okresu od 2. poł. XVI w. do 1 poł. XVII w.
O randze i wartości skarbu świadczy również to, że wyroby ze złota ważą ponad 2 kg, a przedmioty srebrne ok. 5 kg kruszcu oraz fakt, że skarb ten do momentu znalezisk ze Środy Śląskiej uważany był za skarb tysiąclecia.
O randze i wartości skarbu świadczy również to, że wyroby ze złota ważą ponad 2 kg, a przedmioty srebrne ok. 5 kg kruszcu oraz fakt, że skarb ten do momentu znalezisk ze Środy Śląskiej uważany był za skarb tysiąclecia.
Wystawa mieści się w średniowiecznej wieży Ratusza Staromiejskiego, zaś w pomieszczeniu przyległym zgromadzono polskie oraz obce wyroby warsztatów złotniczych (wystawa "Złotnictwo świeckie polskie i obce").
Pomieszczenie, w którym prezentowana jest wystawa to być może średniowieczna ogrzewana izba dla starżników ratuszowych. Mieścił się w niej piec, o którym wiadomo, że był naprawiany w 1414 r.
Skarb ze Skrwilna został odnaleziony w 1961 roku podczas prac archeologicznych prowadzonych przez toruńskie Muzeum Okręgowe na terenie wczesnośredniowiecznego grodziska w Skrwilnie na Ziemi Dobrzyńskiej (85 km na wschód od Torunia). W jego skład wchodziły przedmioty ze złota, srebra oraz perły. Wyroby ze złota ważyły 2 kg, a przedmioty ze srebra około 5 kg. Właścicielem skarbu był Stanisław Piwo herbu Prawdzic – podczaszy płocki oraz jego żona Zofia Magdalena – córka Jana Loki, herbu Rogala, starosty borzechowskiego. Członkowie rodziny Piwów mieszkali w płockiem, bełzkiem i Ziemi Dobrzyńskiej. Tę identyfikację umożliwiły herby Rogala i Prawdzic oraz inicjały umieszczone na niektórych przedmiotach zastawy stołowej.
Skarb składa się z czterech bransolet, sześciu łańcuchów, dwóch fragmentów łańcuchów, czterech pierścieni, zawieszki z figurą Fortuny; szesnastu guzów do żupana trzech typów, pasa oraz pereł stanowiących niegdyś być może naszyjnik a także z augsburskiego lavabo (misa z dzbanem – nalewką do umywania rąk), kufla, dwóch pary świeczników, nożyc do objaśniania świec oraz dwunastu łyżek.
Wyroby te w większości pochodzą z warsztatów Torunia i Brodnicy. Skarb był celowo ukryty i zapakowany do drewnianej skrzynki, po której został tylko skorodowany zamek. Świadczy o tym między innymi również sposób przechowywania świeczników - z tulejami do świec odkręconymi i schowanymi w podstawach. Ukryty został być może ze względu na wydarzenia związane z najazdem szwedzkim na ziemie polskie za panowania króla Jana Kazimierza.
Na ekspozycji znajduje się także Skarb z Nieszawy, skromniejszy, odnaleziony w 1962 roku podczas prowadzenia prac ziemnych na Rynku w Nieszawie (33 km na południe od Torunia) Składa się on z pięciu łyżek, fragmentu pasa, pochwy sztyletu oraz fragmentu naczynia o nieustalonej funkcji.
