Świat Orientu

Prezentowana w Kamienicy pod Gwiazdą wystawa stała pt. "Świat Orientu" prezentuje niemal połowę kolekcji sztuki azjatyckiej, która jest w posiadaniu toruńskiego Muzeum Okręgowego. Z ekspozycji wyłączone są, ze względów konserwatorskich, zabytki papierowe, zdobione laką oraz tkaniny. Wystawa obejmuje zabytki z Chin, Japonii, Tajlandii, Tybetu, Korei, Wietnamu i Indii

Podstawą ekspozycji stała się, otrzymana w latach 1966-1970 kolekcja, podarowana muzeum przez Tadeusza Wierzejskiego. Z jego daru pochodzą najciekawsze i najcenniejsze obiekty w dalekowschodniej kolekcji toruńskiej.

 

Wystawa "Świat Orientu" rozpoczyna się w największym i najbardziej reprezentacyjnym pomieszczeniu kamienicy - wysokiej sieni. Eksponowanych jest tu kilka przykładów różnorodnej sztuki Dalekiego Wschodu: chińska kadzielnica oraz kamienna głowa Bodhisathwy pochodząca z czasów panowania chińskiej dynastii Tang (618-907 r.). Przed wejściem do sali tylnego traktu stoi pochodząca z XVII w. para kamiennych lwów - w tradycji chińskiej i japońskiej strażników świątyń i urzędów.

 

W tylnej sali parteru prezentowana jest dalekowschodnia broń i uzbrojenie oraz wyroby z metali. Do militariów indonezyjskich należą piękne "płomieniste" głownie do malajskich sztyletów - krisów, grot włóczni malajskiej oraz miecz jawajski typu golok. Rzadka w polskich zbiorach broń chińska reprezentowana jest przez parę tasaków bojowych typu dadao, piękny miecz typu gim z pochwą oraz broń defensywną sai. Najbardziej ceniona jest jednak broń pochodząca z kraju samurajów - Japonii. Na ekspozycji można obejrzeć m.in. włócznię naginata oraz przykład przejętej w XVI w. od Europejczyków broni palnej - japoński muszkiet lontowy. Wspaniałymi dziełami japońskiej sztuki zdobniczej są tsuby - jelce tarczowe do mieczy oraz kozuki - rękojeści sztyletów.

 

W tej samej sali tylnej prezentowane są przedmioty użytkowe i sakralne wykonane przede wszystkim z brązu i stopów pochodnych. Brąz chiński to samodzielny wynalazek Chińczyków, którzy znając samą ideę łączenia dwóch miękkich metali - cyny i miedzi w twardy stop, niezależnie stworzyli charakterystyczny dla swoich wyrobów skład brązu.

Najstarszymi obiektami na wystawie "Świat Orientu" są z pewnością dwa zabytki pochodzące z okresu największego rozwoju chińskiego brązownictwa jaki przypadł na czasy panowania dynastii Szang-In (1766-1122 p.n.e.). Są to liczące sobie ponad 3 tysiące lat obrzędowe naczynie na wino - jia oraz trójnóg - hsien. Z czasów panowania dynastii Han (206 p.n.e.- 220 n.e.) pochodzi przypominające patelnię naczynie służące za rodzaj żelazka. Na ekspozycji znajdują się także dwa brązowe lustra z okresów panowania dynastii Tang (618-907) i Yuan (1279-1368). Z okresu panowania dynastii Ming (1368 - 1644) pochodzi zbiór kadzielnic oraz ozdobiony postacią smoka dzwon. W toruńskich zbiorach sztuki dalekowschodniej znajdują się liczne rzeźby brązowe pochodzące nie tylko z Chin, ale również z Japonii, Tybetu, Indii i Tajlandii. Są to przede wszystkim figury kultowe - buddyjskie (chińskie, syjamskie, tybetańskie i japońska), konfucjańskie (chińskie) oraz hinduistyczne (indyjskie). Ekspozycję uzupełniają naczynia metalowe, głównie miedziane i brązowe, zdobione emalią przegródkową.

 

W holu I piętra prezentowane są bardzo rzadkie kamienne płaskorzeźby związane z dziainizmem, przedstawiające duchowych mistrzów tej indyjskiej religii - tirthankarów.

Obok prezentujemy pochodzącą z Chin (okres panowania dynastii Tang, koniec VI w.) kamienną stelę buddyjską oraz hinduistyczną stelę świątynną z postaciami bliźniaczych bóstw Aświnów (chroniących od nieszczęść strażników domostw i świątyń o uzdrowicielskiej mocy, uosabiających też dzień i noc) wykonaną w Nepalu lub na pograniczu z Indiami w XI-XIII w. W holu I piętra znajduje się także ekspozycja drobnych rzeźb z Chin i Japonii wykonanych m.in. z drewna oraz alabastru i innych kamieni.

 

 

W sali tylnego traktu I piętra Kamienicy pod Gwiazdą prezentowana jest jedna z najważniejszych części toruńskiej kolekcji sztuki Dalekiego Wschodu - ceramika chińska i japońska wykonana począwszy od VII aż po koniec XIX w.
Chińskie naczynia ceramiczne pokazane na wystawie, pochodzą głównie z czasów panowania dynastii Song (960-1279), Ming (1368-1644) i Qing (1644-1912). Różnią się one zarówno rozmiarami (od niewielkich czarek po duże wazony dekoracyjne), funkcją (od czysto dekoracyjnych po użytkowe), jak i miejscem przeznaczenia (są wśród nich naczynia produkowane na rynek dalekowschodni oraz na chłonny rynek zachodni). Z myślą o odbiorcach europejskich chińscy rzemieślnicy wykonywali nieużywane w ich kulturze typy naczyń jak np. waza do zupy. Przykładem legendarnej już jakości porcelany chińskiej mogą być eksponowane na wystawie wazka na herbatę z czasów panowania dynastii Song i talerz dekorowany wizerunkiem lwa z czasów panowania dynastii Ming oraz wazy na imbir z czasów panowania dynastii Qing.
Równie ważne miejsce jak zbiór ceramiki chińskiej zajmuje na wystawie "Świat Orientu" eksponowany w tym samym pomieszczeniu zbiór ceramiki japońskiej. Wśród porcelanowych naczyń japońskich przeważają wyroby typu Imari produkowane od drugiej połowy XVII w. na rynek europejski w miejscowości Arita. Porcelana japońska była bardzo poszukiwana przez europejskich kolekcjonerów szczególnie w XVIII w., stąd też była obficie reprezentowana w ówczesnych kolekcjach. W toruńskich zbiorach znajdują się cenne naczynia pochodzenia chińskiego i japońskiego posiadające numery inwentarzowe sławnej drezdeńskiej kolekcji króla Augusta II Mocnego. Już kiedy zbiór ten powstawał na początku XVIII wieku, był uznawany za jedną z największych i najbardziej liczących się kolekcji porcelany w Europie. W 1721 roku liczyła ona około 23 tysięcy sztuk porcelany.