Wysokie sienie w kamienicach toruńskich
Wysoka sień (albo wielka sień) to pomieszczenie bardzo charakterystyczne i typowe dla kupieckich kamienic toruńskich i hanzeatyckich.
Wysoka na dwie kondygnacje, sięgająca do 6 m wysokości, usytuowana na parterze w przednim trakcie kamienicy (od ulicy) w domach średniowiecznych skupiała w zasadzie całą aktywność domowników, podczas gdy na wyższych kondygnacjach magazynowano towary, którymi kupiec prowadził swoją działalność. W ten sposób powstał typ domu-spichrza (z funkcją mieszkalną na parterze oraz magazynową na wyższych kondygnacjach) charakterystyczny także dla miast holenderskich i północnoniemieckich (np. Brema, Lubeka, Hamburg, Elbląg) okresu średniowiecza. Wysokie sienie w kamienicach toruńskich pełniły funkcje mieszkalno-handlowe. Toczyło się tu codzienne życie domowników.
W okresie nowożytnym natomiast wysokie sienie przybierały funkcje reprezentacyjne, a życie codzienne odbywało się w pomieszczeniach na wyższych kondygnacjach, pełniących dotąd funkcje niemieszkalne.
Przekrój kamienicy gotyckiej z oznaczoną wysoką sienią (ul. Rabiańska 8)
Wysokie sienie wyposażone były w stałe elementy:
- w jednym z tylnych narożników znajdowała się kuchnia, której podstawę stanowił obszerny okap kominowy wsparty na słupie i palenisko-piec pod nim,
- przy przeciwnej ścianie, w tylnej części wysokiej sieni umieszczano schody prowadzące na wyższe kondygnacje oraz do piwnic; za schodami znajdował się korytarzyk prowadzący przez tylny trakt kamienicy na podwórze,
- na ścianach bocznych wysokiej sieni umieszczano duże ostrołuczne lub półokrągłe wnęki, niekiedy sfazowane o dwóch uskokach; wnęki te miały charakter dekoracyjny, dodatkowo często wypełniane były malowidłami.
Rzut parteru i rozkład pomieszczeń typowej toruńskiej kamienicy hanzeatyckiej (Rynek Staromiejski 24)
W XV w. sienie w kamienicach toruńskich zaczęto obudowywać galeriami (antresolami) wzłuż ściany tylnej, bocznej lub obu bocznych. Najczęściej w części bocznej galeria ta obudowana zostawała drewnianymi ściankami tworząc pomieszczenia (tzw. wiszące izdebki) pełniące funkcję najczęściej kantorów kupca lub magazynków.
Fragment wysokiej sieni w kamienicy ul. Łazienna 22
Już w XVI, a zwłaszcza w XVII w. w Toruniu wysoka sień zaczyna pełnić tylko funkcje reprezentacyjne, a pomieszczenia mieszkalne dla domowników znajdowały się na wyższych kondygnacjach - w miejscach dawnych składów i magazynów, które teraz zaczynają przenosić się do oficyn lub spichrzów.
W tym okresie głównymi obiektami wystroju wysokich sieni toruńskich były eksponowane naczynia z cyny, miedzi, mosiądzu, a także naczynia i łyżki srebrne lub pozłacane. Naczynia ustawiano na półkach okalających wysoką sień. W tym pomieszczeniu też wystawiano zbroję, kiryst, pancerze, przyłbice, także broń białą, halabardy, muszkiety, kopie itp. Umieszczano też tu ozdobne, bogato zdobione różnorodnymi motywami szafy i skrzynie oraz ławy i wnękowe szafki ścienne. W XVII i XVIII w. meble te często były w formie intarsji z czego szeroko słynęły toruńskie warsztaty snycerskie. Na ceglanych ścianach (często też cegły malowano) wisiały obrazy, często o treści religijnej albo przedstawiające alegorie cnót, portrety rodowe. Ponadto ściany zdobiły kołtryny i obicia, często wielobarwne. W okresie baroku natomiast torunianie podążając za modą niderlandzką i niemiecką pokrywali ściany wysokiej sieni płytkami ceramicznymi, niekiedy importowanymi z Delft w Holandii lub produkowanymi na ten wzór w warsztatach miejscowych.
Do oświetlenia służyły mosiężne świeczniki zawieszane pod stropem lub na ścianach. Niekiedy przytwierdzano do nich rogi jelenie lub wypchane głowy jelenie.
Od 2. połowy XVI w. stropy w wysokich sieniach kamienic toruńskich pokrywano dekoracyjnymi malowidłami, co jeszcze bardziej podkreślało reprezentacyjny teraz charakter tych parterowych pomieszczeń. Malowidła te miały formy ornamentów roślinnych, zwierzęcych oraz różnego rodzaju scenek rodzajowych, przedstawień alegorycznych itp. Do dziś zachowało się w Toruniu bardzo wiele takich polichromii stropowych, często reprezentujących wysoki poziom artystyczny. Jednocześnie są one unikatowymi takimi zabytkami na skalę europejską (więcej o tym tutaj), również ze względu na dużą liczbę zachowanych przykładów.
W tym okresie głównymi obiektami wystroju wysokich sieni toruńskich były eksponowane naczynia z cyny, miedzi, mosiądzu, a także naczynia i łyżki srebrne lub pozłacane. Naczynia ustawiano na półkach okalających wysoką sień. W tym pomieszczeniu też wystawiano zbroję, kiryst, pancerze, przyłbice, także broń białą, halabardy, muszkiety, kopie itp. Umieszczano też tu ozdobne, bogato zdobione różnorodnymi motywami szafy i skrzynie oraz ławy i wnękowe szafki ścienne. W XVII i XVIII w. meble te często były w formie intarsji z czego szeroko słynęły toruńskie warsztaty snycerskie. Na ceglanych ścianach (często też cegły malowano) wisiały obrazy, często o treści religijnej albo przedstawiające alegorie cnót, portrety rodowe. Ponadto ściany zdobiły kołtryny i obicia, często wielobarwne. W okresie baroku natomiast torunianie podążając za modą niderlandzką i niemiecką pokrywali ściany wysokiej sieni płytkami ceramicznymi, niekiedy importowanymi z Delft w Holandii lub produkowanymi na ten wzór w warsztatach miejscowych.
Do oświetlenia służyły mosiężne świeczniki zawieszane pod stropem lub na ścianach. Niekiedy przytwierdzano do nich rogi jelenie lub wypchane głowy jelenie.
Od 2. połowy XVI w. stropy w wysokich sieniach kamienic toruńskich pokrywano dekoracyjnymi malowidłami, co jeszcze bardziej podkreślało reprezentacyjny teraz charakter tych parterowych pomieszczeń. Malowidła te miały formy ornamentów roślinnych, zwierzęcych oraz różnego rodzaju scenek rodzajowych, przedstawień alegorycznych itp. Do dziś zachowało się w Toruniu bardzo wiele takich polichromii stropowych, często reprezentujących wysoki poziom artystyczny. Jednocześnie są one unikatowymi takimi zabytkami na skalę europejską (więcej o tym tutaj), również ze względu na dużą liczbę zachowanych przykładów. 
