Brama Chełmińska

Stare Miasto, plac Teatralny
200 m na płn. od Rynku Staromiejskiego
nie istnieje
istniała w okresie od przełomu XIII/XIV wieku do około 1889 roku
istniała w okresie od przełomu XIII/XIV wieku do około 1889 roku
Bramę Chełmińską zbudowano w 2. poł. XIII w. u wylotu ul. Chełmińskiej, wzmacniając obronę wjazdu do Starego Miasta Torunia od strony północnej. Była jedną z 13 (lub 14) bram miejskich średniowiecznego Torunia. Reprezentowała typ wysokiej baszty wieżowej i była najwyższą bramą średniowiecznego Torunia (wys. 21 m., szer. 8 m), przewyższającą okoliczne 3-piętrowe kamienice.
Na dwóch dolnych piętrach bramy były po trzy otwory strzelnicze dla armat małokalibrowych. Na górnych kondygnacjach były tylko po dwa takie otwory. W bocznych ścianach bramy były otwory szczelinowe, przez które prowadzono ogień kurtynowy. Brama przykryta była czterospadowym dachem łamanym.
Przed Bramą zbudowano w 1449 r. Barbakan Chełmiński, będący szczególną formą obrony północnej części murów miejskich.
Ok. 1883 r. została przebudowana na mieszkania.
W 1704 r. na południowej elewacji Bramy umieszczono z polecenia Rady toruńskiej wertykalny zegar słoneczny.
Brama Chełmińska niejednokrotnie była świadkiem uroczystych wjazdów królów polskich odwiedzających Toruń. Wprawdzie najcześciej królowie - licznie wizytujący Toruń - wkraczali doń przez Bramę Żeglarską, ale jednak w przypadku np. Zygmunta III i Władysława IV to przy Bramie Chełmińskiej uroczyście ich witano i rozpoczynano oficjalnie pobyt.
► Zobacz: Toruń - Miasto Królewskie
► Zobacz: Toruń - Miasto Królewskie
Zburzenie Bramy było niezwykle krzywdzące dla obrazu Starego Miasta. Była ona bowiem wyjątkowo harmonijnym zamknięciem architektonicznym ulicy Chełmińskiej, tworzącym obraz podobny do okolic Bramy Floriańskiej w Krakowie (z tej przyczyny rozbiórka budziła niezadowolenie i bezskuteczny sprzeciw wielu mieszkańców Torunia).
