Trzebcz Szlachecki

 
Lokalizacja
Ziemia Chełmińska, powiat chełmiński, gmina Kijewo Królewskie
30 km na płn. od Torunia, 15 km na płd. od Chełmna
Klasyfikacja atrakcyjności turystycznej: 
 
W 1222 r. wraz wieloma innymi wieś Trzebcz została nadana biskupowi pruskiemu Chrystianowi przez Konrada, księcia mazowieckiego. W 1293 r. stanowiła dziedziczne dobra rycerskie. Gniazdo rodowe Trzebskich, w których posiadaniu pozostaje w XVI w. i później, następnie od 1505 r. własność biskupów chełmińskich.
Dawna królewska część Trzebcza dzisiaj nosi nazwę Trzebcz Królewski.
Po I rozbiorze Polski posiadłości biskupie przeszły na własność pruskiego rządu. W latach 1805-1939 własność Slaskich.
Po II wojnie światowej majątek w Trzebczu Szlacheckim stał się własnością Skarbu Państwa, w 1975 r. został przyłączony do PGR w Stablewicach, a we dworze umieszczono szkołę podstawową czynną do dziś.
 
 

Gotycki kościół

 
 
We wsi znajduje się gotycki kościół pw. Wniebowzięcia NMP, zbudowany na pocz. XIV w. Kamienno-ceglany, jednonawowy z prosto zamkniętym starszym od nawy prezbiterium.
Wnętrze nakryte pozorną kolebką. Część wystroju późnobarokowego z XVIII w. W ołtarzu głównym z pocz. XVIII w. obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z końca XVI w., obok obrazu stoją rzeźby św. Piotra, Józefa, Franciszka, Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty.
W 1876 r. rodzina Ślaskich dobudowała zakrystię z rodową kaplicą grobową mieszczącą cynkowe trumny
Obraz Matki Boskiej Trzebskiej
Znajdujący się w ołtarzu głównym kościoła w Trzebczu Szlacheckim obraz jest najprawdopodobniej najstarszą w Polsce kopią obrazu Matki Bożej Śnieżnej z Bazyliki Matki Boskiej Większej (Santa Maria Maggiore) w Rzymie. Obraz datowany jest na koniec trzeciej ćwierci XVI w.
W obrazie postać Marii z Dzieciątkiem umieszczona jest na złotym tle, wytłaczanym na wzór roślinnej plecionki. Nad głową Marii unosi się Gołębica Ducha Św. w owalnym otoku gładkiego złotego tła. Na szczególną uwagę zasługuje sama postać Dzieciątka, którego sukienka, malowana laserunkowo, jak również miękki modelunek oblicza są wyraźną kontynuacją form malarskich charakterystycznych dla pierwszej połowy XVI w.
W prawej dolnej części obrazu znajduje się klęcząca postać fundatora – zapewne Wojciecha Trzebskiego (ówczesnego właściciela Trzebcza), rycerza zakutego w zbroję maksymiliańską. 
Obraz zaliczany jest do schyłkowej fazy malarstwa „tablicowego” (mieszanka elementów malarstwa średniowiecznego, bizantyńskiej ikony i baroku). 
 
 

Dwór

 
 
Późnoklasycystyczny dwór z połowy XIX w. (z późniejszymi przekształceniami) w Trzebczu Szlacheckim został wzniesiony na miejscu wcześniejszego, z przesklepionymi kolebkowo piwnicami XVIII-wiecznego budynku, być może stawianego jeszcze przez poprzednich właścicieli - rodzinę Sampławskich.
Pierwotny dwór późnoklasycystyczny był parterowy, z pięterkiem na facjacie i półszczytach, zbudowany został zapewne przez  Ludwika Romualda Slaskiego. Z biegiem lat, przypuszczalnie w końcu XIX wieku, od strony południowej dobudowana została do niego oficyna. Obecny dwór jest piętrowy. Elewacja frontowa wzbogacona była nieznacznym ryzalitem przechodzącym w facjatę, w której okno ujęte zostało pilasterkami dźwigającymi gzyms półkoliście wygięty ku górze, zwieńczony sterczynkami.  Szczyt przekształcony został w 1971 r., w wyniku czego zatracił swój pierwotny charakter i urodę, miedzy innymi poprzez usunięcie sterczynek. W tym okresie została również podwyższona część strychowa, wydzielona gzymsem z parzystymi okienkami.
Wzorem współczesnych mu rezydencji wiejskich posiada układ dwutraktowy z sienią na osi. Na wewnętrznej ścianie hallu wmurowane zostały dwa wsporniki kamienne z XIV wieku, pokryte gotyckim reliefem o motywach roślinnych. Ponadto znajduje się tam również płytka ceramiczna, na której przedstawione zostały w postaci rytu wizerunki jelenia i orła, zdradzające XVI-wieczne, renesansowe formy. 
Ludwik Romuald Slaski był oddany pracy społecznej. Zasiadał w Pruskiej Izbie Panów, pełniąc zarazem urząd wiceprezesa Koła Polskiego w sejmie. Był prezesem Towarzystwa Pomocy Naukowej dla Młodzieży Prus Zachodnich (działającego od 1848 r. w Chełmnie, od 1921 do 1939 r. w Toruniu), jednym z inicjatorów powstania w 1876 r. muzeum polskiego w Toruniu (Zobacz: Pierwsze muzea w Toruniu). W 1863 r. wspomógł finansowo ruch powstańczy, a zbiegom politycznym udzielał schronienia. Był właścicielem majątku w Orłowie, który w 1872 r. przekazał starszemu synowi - Kazimierzowi. Natomiast majątek w Trzebczu po czterdziestu latach zarządzania - w 1883 r. - przekazał młodszemu synowi - Ludwikowi Maurycemu. To właśnie za jego czasów dwór w Trzebczu Szlacheckim gościł  tak znane postacie jak: Henryk Sienkiewicz, Kazimierz Nitsche, Józef Wodziński, Juliusz Fałat.
Majątek Trzebcz po śmierci Ludwika Maurycego przejął jego syn - Jan Stanisław Maria Slaski. Był to żołnierz zawodowy, który służbę wojskową rozpoczął jeszcze w armii niemieckiej, zdobywając stopień podporucznika. W 1919 roku wstąpił do 2 pułku Ułanów Wielkopolskich, gdzie otrzymał dowództwo pierwszego szwadronu, którym dowodził do 1921 roku. Za powstrzymanie bolszewików nad Styrem odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari V klasy. Pełnił funkcję prezesa Pomorskiego Związku Ziemian. W lipcu 1939 roku został awansowany do stopnia majora, w czasie kampanii wrześniowej dostał się do niewoli sowieckiej pod Tarnopolem. Był więziony w Kamieńcu Podolskim, a następnie w Kozielsku. W kwietniu 1940 roku podzielił los zamordowanych w Katyniu polskich oficerów. 
Majątek w Trzebczu Szlacheckim we wrześniu 1939 r. został przejęty przez Niemców i ograbiony ze wszystkiego, co posiadało jakąś wartość. Rodzina Slaskich już nigdy nie powróciła, a po wojnie majątek stał się własnością Skarbu Państwa, reprezentowanego przez Państwowe Nieruchomości Ziemskie. W 1975 r. majątek został wchłonięty przez Państwowe Gospodarstwo Rolne w Stablewicach. Natomiast we dworze po wojnie umieszczono szkołę podstawową, która posiada w nim swoją siedzibę do dziś.
 
Powrót do:
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj