Kamienica ul. Żeglarska 15

Dawniej była to 4-traktowa duża gotycka kamienica z XIV w., przebudowana w okresie renesansu na początku XVII w., później w XVIII w., następnie destrukcyjnie przebudowana na mieszkania czynszowe i zubożona: obniżona w XIX w. z zatarciem cech stylowych.
W trzeciej kondygnacji odsłonięto fragment późnogotycko-renesansowej fasady.
 

Widok kamienicy ok. 1860 r., tj. sprzed zniszczenia okazałego renesansowego portalu w końcu XIX w.

Od pocz. XVII w. kamienica należała do toruńskiej rodziny patrycjuszowskiej Thomas. Z tego okresu pochodził istniejący do końca XIX w. bogaty manierystyczny portal, w którym znajdował się m.in. przedstawiony herb rodowy Thomasów (przedstawiał w tarczy lwa opartego nogami na belce ukośnej, tarcza nakryta labrami, hełmem i koroną, z której wyrastała głowa lwa pomiędzy orlimi skrzydłami).
Portal należał do najbardziej reprezentacyjnych w dawnym Toruniu, wykonany był z piaskowca, najpewniej w 1. poł. XVII w., został usunięty wraz z destrukcyjną przebudową kamienicy na wielomieszkaniową czynszową w końcu XIX w.

Tuż nad portalem umieszczona była kotwica, stąd dawne określenie kamienicy Pod Złotą Kotwicą.

 

Thomasowie byli jedną z wielu rodzin mieszczańskich toruńskich, które uzyskały nobilitację i tytuł szlachecki nadawany przez królów polskich. Powszechna nobilitacja patrycjatu toruńskiego świadczyła o silnym stanie mieszczańskim Torunia, unikatowym na tle innych miast polskich. Wiązało się to z posiadaniem przez Toruń pełnego prawa szlacheckiego, co było niespotykane dla większości innych miast polskich.

Z rodu wyróżnił się m.in. Gerhard (1650-1725), sekretarz toruński, rezydent Torunia na dworze króla Jana III Sobieskiego, od 1690 r. rajca toruński, od 1706 r. burmistrz i pięciokrotny burmistrz prezydujący, trzykrotny burgrabia królewski w Toruniu. W 1724 r. więziony przez 12 tygodni w związku z wyrokiem dot. tumultu toruńskiego. Po śmierci zostawił po sobie wspaniałą bibliotekę o tematyce historyczno-prawnej, sprzedaną na licytacji w 1726 r., skatalogowaną pt. Catalogus Bibliothecae selectae, Thorunii 1726 r., obejmującą 2143 tomy.
 
W 1703 r. kamienica była w posiadaniu wdowy i dzieci po Gerhardzie Thomas. Następnie należała do Johana Gottlieba Reicha, później, do 1793 r. do rodziny kupieckiej Gillerów. Od 1838 r. właścicielem był Ludwig Horstig, który urządził tu fabrykę octu.
 
W czasie dewastacyjnej przebudowy w końcu XIX w. zniszczono dobrej klasy okazały piaskowcowy portal renesansowo-barokowy zwieńczony dwiema postaciami rycerzy antycznych, charakterystyczny dla historycznych kamienic toruńskich. Wielką sień podzielono po bokach w połowie wysokości i wbudowano małe pomieszczenia, podobnie podzielono wielkie pomieszczenie na I piętrze od frontu.

 

Rysunek zniszczonego w XIX w. renesansowo-barokowego portalu. Należał on do jednych z najbardziej reprezentacyjnych w Toruniu, wykonany z piaskowca.