Ulica Żeglarska
Ulica Żeglarska to jedna z najstarszych i najpiękniejszych ulic toruńskiego średniowiecznego centrum. Jest też najszerszą i najbardziej reprezentacyjną ulicą dawnego Torunia. W XVII w. nazywana była Via Regia (Droga Królewską), bo tędy przemierzały witające do Torunia orszaki królów polskich.
Królowie polscy, często odwiedzający Toruń, wjeżdżali do niego od południa, przez wyspę Kępę Bazarową, a następnie mostem przez Wisłę. Ulica Żeglarska była niegdyś bardzo ważna i ruchliwa, ponieważ prowadziła z nabrzeża portowego nad Wisłą do Rynku Staromiejskiego. Zabudowana była zdobnymi kamienicami i pałacami bogatych mieszczan, a zachowane przykłady takiej zabudowy ulicy można zobaczyć jeszcze dziś. Za każdym razem miasto oczywiście występowało z uroczystym przyjęciem, wyręczało się też wówczas po części swoim Gymnasium Academicum, to znaczy nakładało na rektora lub któregoś obdarzonego swadą oratorską czy talentem poetyckim profesora, a nawet na studentów najwyższych klas obowiązek wygłoszenia solennego przemówienia, recytowania skomponowanych pompatycznych ód i panegiryków, przynajmniej zaś powoływała wówczas Rada miejska grono profesorów i uczniów do asystencji przy witaniu króla jegomości lub obojga królestwa.
Dawniej jedynie fragment ulicy od Bramy Żeglarskiej do Kościoła Świętojańskiego nosił nazwę obecną, a część północna ulicy (od kościoła) nosiła nazwę Hunregasse lub Hunnergasse, platea Gallicenea ("kurza", "kurna"). Dopiero od 2. poł. XVII w. zaczęto łączyć oba odcinki pod wspólną nazwą Sieglergasse). Ulica Kurza miała charakter targowy, gdyż tu odbywał się w średniowieczu handel nabiałem. Jako jedna z najbardziej prestiżowych i ekskluzywnych ulic dawnego Torunia, zamieszkiwana była przez możne rody kupieckie (np. w 1394 r. mieszkało tu 30 kupców), wpływowe i bogate rodziny toruńskiego patrycjatu, a wczasach nowożytnych swoje rezydencje posiadali też przedstawiciele szlachty.
Dziś jednym z najpiękniejszych pałaców tutaj stojących jest ten barokowy, należący od końca XVII w. do rodziny Dąmbskich (>>>).
Na pocz. XVIII w. przy tej ulicy mieszkał jeden z najbardziej zasłużonych i znanych historyków toruńskich (również burmistrz) Jacob Heinrich Zerneke, a także współczesny mu rajca toruńskich i dworzanin króla Jana III Sobieskiego - Jakub Kazimierz Rubinkowski.
W średniowieczu przy tej ulicy siedzibę swoją miało Bractwo Kupieckie.
Jedną z pamiątek średniowiecznej świetności ulicy jest Aleja Gmerków - umieszczony w ulicy ciąg znaków handlowych hanzeatyckich kupców toruńskich.
Prestiż ulicy zanikł na przełomie XIX i XX w., kiedy rolę głównej arterii handlowej Torunia przejmować zaczęła ulica Szeroka. Potem, w latach po II wojnie światowej zamieraniu ulicy sprzyjała likwidacja istniejącego od początków Torunia portu nadwiślańskiego. |
Fragment zachodniej pierzei ul. Żeglarskiej między ul. Bankową a Rabiańską
Pałac Dąmbskich, ul. Żeglarska 8
Kamienica gotycka, ul. Żeglarska 9
|
♦ Żeglarska 1 - ze zubożoną klasycystyczną fasadą z XIX wieku; w okresie międzywojennym siedzibę tu miał Instytut Bałtycki, instytucja zasłużona dla badań nad Pomorzem; w 1931 r. utworzono jego oddział w Gdyni, przenosząc tam równiez w 1937 r. cały Instytut, powołując jednocześnie Wydział Pomorzoznawczy w Toruniu.
♦ Żeglarska 2 - rzekomo najstarsza kamienica w Toruniu, bowiem w czasie jej remontu w 1741 roku odnaleziono w murach nad
wejściem cegłę z napisem "1235"; w narożniku między Bramą Żeglarską a kamienicą oryginalnie stała barokowa kamienna rzeźba lwa, zdobiącego niegdyś przedproże kamienicy (obecnie w muzeum w Ratuszu Staromiejskim); w okresie międzywojennym kamienica ta mieściła hotel "Pod Lwem", w którym wybitny malarz, Julian Fałat urządził swoją pracownię;
♦ Żeglarska 5 - jedna z najcenniejszych gotyckich kamienic w Toruniu, z XIII/XIV wieku, o fasadzie z glazurowanych kolorowych cegieł, dawna siedziba Bractwa Kupieckiego, wewnątrz maryjne malowidła gotyckie (Nawiedzenie, Zwiastowanie, Koronacja) z około 1390-1400 roku, przebudowana w XVII i XIX wieku z fasadą neorenesansową.
Więcej tutaj
♦ Żeglarska 6 - gotycka, przebudowana okresie renesansu w XVI/XVII w. na murach gotyckich, z zachowanym szczytem renesansowym od podwórza i profilowanym stropie w sieni, skromna fasada klasycystyczna pochodzi z okresu zubożenia miasta w XIX w.
♦ Żeglarska 7 - jedna z najcenniejszych kamienic Torunia, gotycka z XIV w., o niebiesko-szarej fasadzie; na parterze polichromowany barokowy strop belkowy, kręcone drewniane barokowe polichromowane schodowy, które zdobił wysokiej klasy figura rzymskiego rycerza z około 1740 r., w poszczególnych pomieszczeniach szczątki polichromii gotyckich i późniejsze dekoracje w postaci obramienia okien i malowanych portali, zrekonstruowane przedproże. Obecnie siedziba Muzeum Diecezjalnego. Więcej tutaj
♦ Żeglarska 9 - gotycka z XIV wieku z odsłoniętymi głęboko profilowanymi filarkami międzyokiennymi, przebudowana w XIX wieku; w latach 1848-1850 mieściła się tu siedziba Ligi Polskiej; obecnie dom zakonny sióstr Elżbietanek
♦ Żeglarska 10 - jedna z cenniejszych gotyckich kamienic w Toruniu, z XIV wieku, przebudowana w XVIII wieku, z piętrową oficyną z XVIII wieku; wewnątrz, w niszach na ścianie północnej pierwszego piętra XV-wieczne polichromie św. Katarzyny i św. Doroty oraz wyobrażenie fantazyjnego stwora; w tej kamienicy Józef Buszczyński i jego syn Sylwester w latach 1866-1890 mieli drukarnię, w której drukowano pierwsze numery Gazety Toruńskiej; obecnie mieści hotel (łącznie z 2 sąsiednimi kamienicami). Więcej tutaj
Więcej tutaj
♦ Żeglarska 15 - dawniej 4-traktowa duża gotycka kamienica z XIV w., przebudowana w okresie renesansu na początku XVII wieku, następnie zubożona, obniżona w XIX wieku z zatarciem cech stylowych; w trzeciej kondygnacji odsłonięto fragment późnogotyckiej fasady.
Więcej tutaj
♦ Żeglarska 16 - gotycka, obecnie przebudowana i pozbawiona szczytu; mieszkał tu XVIII-wieczny toruński kronikarz, Jacob Heinrich Zernecke; obecnie rezydencja biskupa seniora; wewnątrz unikatowe malowidła ścienne gotyckie oraz sttropowe gotyckie i barokowe o tematyce unikatowej w skali Polski.
♦ Żeglarska 17/19 - dawniej 4-traktowa monumentalna kamienica gotycka z XIV wieku, zubożona, przebudowana i obniżona w XIX w., bez szczytu, z odtworzonym portalem gotyckim; wewnątrz malowidło z połowy XIV wieku, przedstawiające oblicze Chrystusa zestawione z postaciami św.św. Janów (po zakonserwowaniu zamalowane).
Więcej tutaj

Więcej tutaj
- Królowie polscy w Toruniu
- Poczet królów polskich
- Sala Królewska w Ratuszu Staromiejskim
- Toruń - miasto królewskie
- Średniowieczne ulice i place Torunia
- Hity Torunia
- Aleja Gmerków
- Brama Żeglarska
- Katedra Świętojańska
- Wycieczka z przewodnikiem "Toruń królewski"
- Wycieczka z przewodnikiem "Toruń, wielkie emporium hanzeatyckie"