Renesans w XVI w. przynosi nowe wymagania i zmiany, z wyższych kondygnacji kamienic średniowiecznych odchodzi funkcja magazynowa, pojawia się coraz więcej odrębnych budynków spichrzów, przeznaczonych wyłącznie do magazynowania towarów.

Z zewnątrz kamienice nadal pozostają szczytowe, z przedprożami, a te, które podlegają wpływom nowej mody renesansowej i nieco później manierystycznej, zmieniają wystrój fasady. Budowane są też oczywiście nowe kamienice, od razu w nowym stylu - podobnie jak w poprzednim okresie domy mają przeważnie 3 osie okienne i 3-4 kondygnacje.

 

Kamienica przy ul. Łaziennej 4 jest jednym z lepszych przykładów stylu renesansowego w Polsce. W takiej formie powstała w końcu XVI w. w wyniku przekształcenia z formy gotyckiej z XIV w. Poza charakterystyczną fasada posiada również oryginalny gotycko-renesansowy układ wnętrza.

 

 

W architekturze Torunia i Prus Królewskich renesans włoski był właściwie niezauważalny. Tutaj na szeroką skalę pojawił się renesans i manieryzm północny, zwany też niderlandzkim (więcej patrz: Architektura Torunia).
Jedną z najważniejszych cech tego stylu było zastosowanie cegły połączonej i kontrastującej z kamiennymi (lub tynkowanymi jasno) detalami lub dwubarwności elewacji osiąganej łączeniem różnych materiałów. Pojawiają się więc domy z charakterystycznym szczytem zdobionym motywami okuciowymi wg wzorników Hansa Vredemana de Vries, półokrągłe blendy zamknięte łukiem koszowym z kluczami ponad otworami okiennymi; bogato rzeźbione portale i ozdobne drzwi stały się nieodzowną częścią kamienicy renesansowej, do której zwykle prowadziło przedproże.

 

Kamienice często wyposażane były w ozdobne, wysokiej klasy bogato rzeźbione portale, w których umieszczano m.in. herb rodowy właścicieli (o nobilitacji patrycjatu toruńskiego tutaj)

 

Po 1600 r. bogato zdobiony szczyt z regularnymi motywami okuciowymi staje się bardziej "miękki", "swobodniejszy" przyjmując formę manierystyczną. Pośrodku wieńczącego szczyt przerwanego tympanonu ustawiano figurę alegoryczną, a w skromniejszych wersjach - obeliski.

 

 

Stropy, nawet nie tylko reprezentacyjnych pomieszczeń kamienic były bogato polichromowane, często przedstawiając motywy alegoryczne i łacińskie sentencje. Często malowano też w tondach, zdobionych charakterystycznym dla niderlandzkiego renesansu motywem okuciowym, przedstawienia popiersi postaci w charakterystycznych dla epoki strojach albo postaci w strojach antycznych, co z kolei wyrażała zainteresowania kulturą starożytną (zobacz: Respublica Thorunensia).