Kancelaria: Sztuka Sakralna Nowożytnego Torunia

Wystawa w sali dawnej Kancelarii (w płd.-zach. narożniku I piętra Ratusza Staromiejskiego) obejmuje obiekty malarstwa, snycerki, rzeźby kamiennej, a przede wszysktim wyroby złotnicze sakralne - naczynia i sprzęty liturgiczne z kościołów toruńskich - z czasów katolickich jak i protestanckich (kielichy mszalne, pateny, łódka na kadzidło, krucyfiks, protestanckie epitafia z Kościoła Mariackiego, wyjątkowy obraz Kazanie Chrystusa na łodzi ukazujący m.in. toruńskie nabrzeże portowe z żurawiem oraz panoramę lewobrzeżnego Torunia (Podgórza), urna ku czci burmistrza Rösnera ściętego za tumult toruński).

 

Prezentacja w kontekście historycznym zabytków ma służyć udokumentowaniu obecności w nowożytnym Toruniu społeczności różnych wyznań z dominującym luteranizmem i jednocześnie trudnej i skomplikowanej historii Torunia i jego świątyń.

Z drugiej strony jest to też prezentacja wyrobów sztuki artystycznej toruńskiej okresu nowożytnego - protestanckiego.

 

Sala powstała w czasie wielkiej rozbudowy Ratusza na pocz. XVII w. (zobacz: Historia Ratusza Staromiejskiego) z wydzielenia Sali Wielkiej. Pełniła funkcję Kancelarii Rady miejskiej Torunia. Urzędował tu notariusz, pisarze miejscy (tzw. amanuens).

Sala ta została ozdobiona m.in. kominkiem pięknie z gipsu wykonanym, na którym  ponad wizerunkiem Milczenia znajdowała się sentencja łacińska w tłumaczeniu: Jak ogień drewno tak praca trawi życie.

Była też kolejna inskrypcja: Tam gdzie nieodmienna jest zgoda wśród obywateli, bezpieczeństwo Republiki jest zapewnione.

 

Wg opisu w Manuscriptum Baumgartianum (przed 1719 r.) Sala w jednej trzeciej podzielona była bardzo ozdobną balustradą, przerwaną pięcioma szafkami, przeznaczonymi na dokumnety dotyczące Ziem Pruskich i Torunia, ważną korespondencję, sprawy sądowe i zarządzenia władz miejskich oraz rachunki związane z gospodarką Torunia.

Była też tam skrzynia okuta, na trzy prawie łokcie długa a na półtora szeroka i wysoka (..) sztabami żelaznymi (...) zabezpieczona (...)  w której uporządkowane księgi akt i postanowień sądu ziemskiego Ziemi Chełmińskiej sięgające kilku wieków wstecz przechowywano.

 

Podobnie jak większość pomieszczeń I piętra sala ta została zniszczona w czasie bombardowania Torunia przez Szwedów w 1703 r. (>>>)

Po odbudowie Ratusza około 1740 r. sufit Sali został ozdobiony zachowanym do dziś iluzjonistycznie opracowanym barokowym malowidłem (olej na płótnie), stąd dziś pomieszczenie bywa nazywane Salą Pod Plafonem. Nie jest znany autor malowidła.