Brama Starotoruńska

Widok Bramy Starotoruńskiej od zachodu, fot. 1885 r.

 

 

Brama usytuowana była w okolicach dzisiejszego skrzyżowania ul. Kopernika (dawniej ul. Starotoruńskiej) z ul. Pod Krzywą Wieżą. Prowadziła w kierunku zachodnim, w stronę osady Stary Toruń (stąd jej nazwa), tj. pierwotnej lokalizacji Torunia.

Była najstarszą bramą w Toruniu, zbudowaną po połowie XIII wieku, i jedyną prowadzącą w kierunku zachodnim.

Rozbudowa urządzeń obronnych wokół tej bramy trwała od poł. XIII w. do poł. XV w. W jej wyniku powstał szczególnie silnie ufortyfikowany zespół, składający się z potrójnej linii murów obronnych z fosami między nimi, tamą spiętrzającą wodę, a przed Bramą od strony zewnętrznej znajdował się w latach 1429-1703 także Barbakan Starotoruński, będący pierwszym tego typu dziełem obronnym na ziemiach polskich, a także pierwszym z dwóch barbakanów typowych w Toruniu.

 

 

Widok Bramy Starotoruńskiej od wschodu
 

Brama została zburzona około 1887 r.
Pierwotnie brama miała formę wysokiej wieży 5-kondygnacyjnej przykrytej wysokim dachem (wyglądała więc podobnie jak Brama Chełmińska), jednak w 1635 r. zarwała się jej górna część (która w 1622 r. uległa pożarowi) i później została obniżona do jednego piętra ponad przejazdem, w taki sposób, że fasada wewnętrzna była niższa od fasady zewnętrznej. To z kolei było powodem budowy dachu pulpitowego o dużym spadku w stronę wewnętrzną.

 

Obecnie z zespołu obronnego Bramy zachował się jedynie blankowany mur obronny, dalej częściowo fosa półkoliście otaczająca dawny barbakan oraz na przedłużeniu ul. Kopernika fragment muru, tzw. szyi, łączącej niegdyś Bramę z barbakanem. We fragmencie dawnej fosy - fontanna.
Teren dawnego, obszernego międzymurza między Bramą i Krzywą Wieżą został w latach powojennych uporządkowany i zazieleniony jako tzw. alpinarium. Wyeksponowano tutaj odkryte fragmenty murów miejskich.