Historia powstania Planetarium w Toruniu

Planetarium im. Władysława Dziewulskiego w Toruniu powstało w 1994 roku i od początku zaliczane jest do największych, a przede wszystkim najnowocześniejszych takich obiektów w Polsce.

 

Pomysły na utworzenie w Toruniu planetarium pojawiły się jednak już w 1953 roku, a były wysuwane przez oddział toruński Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii. Wtedy jednak były inne czasy i skrępowane możliwości; powstało planetarium w Chorzowie, 20 lat później (z okazji rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika) otwarto planetarium w Olsztynie. Toruń nie miał więc szczęścia pod tym względem przez długie dziesięciolecia. Sukces zaczął się krystalizować dopiero po 1989 roku, kiedy wspólnie z władzami miasta zdecydowano się na kosztowną adaptację starej gazowni.

 

Archiwalna fotografia z czasów, kiedy okrągły budynek z 1860 r., dziś będący siedzibą Planetarium, był zbiornikiem gazowym

Dziś toruńskie planetarium jest najlepiej wyposażonym takim obiektem w Polsce, dzięki czemu oprócz efektu nieba gwiaździstego można pokazać wyszukane efekty specjalne czy robiący wrażenie montaż. Wielkim sukcesem toruńskiego planetarium jest również to, iż jako jedyne w Polsce nie jest dotowaną instytucją kulturalną i jest w stanie utrzymać się i rozwijać z własnej działalności.

 

Pierwszy z prezentowanych programów nosił tytuł "A jednak się kręci". Dzisiaj każdy nowy seans zapewnia widzowi zupełnie nowe atrakcje, wykorzystuje przystępny język komentarza, efekty strachu czy zachwytu, szybkiego tempa fabuły czy nowoczesnej muzyki. Na sztucznym niebie, którym jest kopuła 15-metrowej średnicy, można zobaczyć ponad 6 tysięcy gwiazd, konfiguracje planet na tle Zodiaku, układ gwiazdozbiorów, fazy Księżyca, zaćmienia, słowem wszystko, co widoczne jest z Ziemi na niebie prawdziwym.
 
Klasycznie rozumiane Planetarium (sala projekcyjna pod kopułą) rozszerzyło swoją ofertę i dziś jest prawdziwym Centrum Popularyzacji Kosmosu "Planetarium - Toruń". Pokazy nie są już jedyną formą popularyzacji astronomii. W dniu 26 czerwca 2005 roku w budynku otwarto pierwszą interaktywną wystawę - salę Orbitarium (działającą do 2017 r.). 22 kwietnia 2012 roku dołączyła do niej kolejna wystawa - sala Geodium.