Mikołaj Kopernik (Nicolaus Copernicus; 1473-1543) - astronom, matematyk, ekonomista, lekarz, duchowny - wszechstronny człowiek Renesansu; największy i najbardziej znany torunianin, jeden z nawybitniejszych naukowców w dziejach ludzkości.
Dziś Kopernik to jeden z największych atutów Torunia, nie tylko turystycznych,  oraz najpowszechniejsze skojarzenie z tym miastem.
 
Kopernik był przede wszystkim astronomem - wprowadził do nauki nowożytnej teorię heliocentryczną, co dokonało przełomu i wywołało jedną z najważniejszych rewolucji naukowych w dziejach ludzkości, nazywaną przewrotem kopernikańskim. Z jego teorii  rozwinęło się całe nowożytne przyrodoznawstwo, i od jego dzieła zaczęły się prostować zawiłe drogi dotychczasowej nauki.

Jednak Kopernika wsławił się też w związku z innymi dziedzinami nauki.

Przyszedł na świat 19. lutego 1473 roku, w jednym z domów należących do Koperników (ul. św. Anny - obecnie ul. Kopernika nr 15 lub Rynek Staromiejski nr 36), jednak nie jest pewna żadna lokalizacja. To jedna z kilku niewiadomych o astronomie. Dokładnie znamy jego prace, dzieło, życie, ale jest kilka drobnych szczegółów budzących duże wątpliwości. Był Polakiem? Niemcem? Jak naprawdę wyglądał? Czy przed podjęciem studiów kształcił się tylko w Toruniu? Gdzie naprawdę jest pochowany?

To też jedna z wielu niewiadomych. Wtedy nie prowadzono ksiąg metrykalnych.

Owy wspomniany wyżej horoskop jest nieznanego autorstwa, powstał około 1541 r. i zawiera w miarę dokładne pozycje planet. Horoskop ten został opublikowany w 1581 r. w obszernym dziele florenckiego astronoma Francesco Giuntini'ego (Junctinusa) pt. "Speculum Astrologiae".

Giuntini tak pisał o Koperniku:

Oczywiście niewyjaśnioną pozostaje kwestia dokładnej godziny urodzenia: 16.48 czasu lokalnego (czyli godz. 15.46 czasu Greenwich).
Dokładną godzinę urodzin mógł jedynie znać sam Kopernik i być źródłem informacji. Możliwe, że powiedział to Retykowi (>>>), a ten, przybywszy do Norymbergi w celu wydania dzieła Kopernika De revolutionibus, miał okazję przekazać dane astrologowi, który sporządził horoskop w 1541 r.? Inni twierdzą, że astrolog był rzekomo obecny przy narodzinach Kopernika...

W każdym razie w XV i XVI w. nie było niczym nadzwyczajnym to, że wybitni uczeni zajmowali się sztuką układania horoskopów. W tamtych czasach nie rozróżniano astrologii od astronomii. Astrologia cieszyła się powszechnym szacunkiem i była jedną z ważnych dyscyplin naukowych. Astrologię jako praktyczną część astronomii wykładano na wielu uniwersytetach europejskich, a w dziele Kopernika czytamy: "Jeżeli zechcemy oceniać nauki podług wartości przedmiotu, jakim się każda zajmuje, to najpierwsze otrzyma miejsce, którą jedni astronomią, inni astrologią, wielu zaś spośród starożytnych szczytem nauk matematycznych nazywają".
Sam Kopernik jednak nieczęsto tworzył horoskopy. Znany jest tylko jeden, który w 1494 r. ułożył na studiach w Krakowie swej matce.

 

należy rozpocząć od miejsca jego urodzenia: Domu rodzinnego Koperników, czerwonego, gotyckiego oczywiście, następnie odwiedzić Kaplicę Kopernikowską w Katedrze Świętojańskiej z licznymi pamiątkami kopernikowskimi: chrzcielnicą, przy której chrzczono przyszłego astronoma, pierwszym wyrazem pamięci astronoma w postaci epitafijnej tablicy pamiątkowej z 1589 roku, marmurowym popiersiem Kopernika z 1766 roku, będącym najstarszym Jego pomnikiem na świecie. Jednak najbardziej znany pomnik Mikołaja Kopernika stoi w centralnym i najważniejszym miejscu w mieście - w Rynku Staromiejskim. Znaczącym akcentem wielkiego kultu i tradycji Mikołaja Kopernika jest Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (z jednym z największych na świecie radioteleskopów, który potrafiłby z dokładnością do kilku metrów określić umiejscowienie na Księżycu telefonu komórkowego), ale także i sam: Uniwersytet Mikołaja Kopernika na Bielanach - największa i najstarsza w północnej Polsce uczelnia akademicka, z bardzo wysoko ocenianym Wydziałem Prawa i Administracji, Wydziałem Fizyki i Astronomii oraz jedynym w Polsce uniwersyteckim Wydziałem Sztuk Pięknych ze znanymi w świecie konserwatorami zabytków.
UMK jest też jedyną uczelnią świecką, która gościła papieża Jana Pawła II.

Na trasie nie może zabraknąć również wizyty w Planetarium - niezwykle popularnej wśród turystów atrakcji turystycznych Torunia, oferującej wiele zróżnicowanych pokazów.

W trakcie wycieczki z przewodnikiem natomiast poznać można również dawną szkołę, do której uczęszczał młody Mikołaj, domostwa krewnych, odwiedzić każde z miejsc uważanych przez stulecia za domy urodzenia asronoma, dowiedzieć się kto z wielkich osobistości je wizytował, jakie wiążą się z nimi historie...

 

- największego i najsłynniejszego astronoma wszechczasów, ...toruńczyka, który ruszył Ziemię, zatrzymał Słońce i Niebo, nadal jest żywa w jego rodzinnym mieście, a duch Jego zdaje się czuwać nad dobrym imieniem nauki, przez siebie utorowanej, bo: kilku innych wielkich badaczy związało się z tym miastem: nieżyjący prof. Władysław Dziewulski, współzałożyciel i profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, w latach 1945-1960 pierwszy dyrektor Obserwatorium Astronomicznego UMK, inicjator badań z zakresu astrofizyki i astronomii gwiazdowej w Polsce; nieżyjąca prof. Wilhelmina Iwanowska, współtwórczyni astronomii na UMK, wiceprzewodnicząca Międzynarodowej Unii Astronomicznej, Honorowy Obywatel Torunia.
Największy na świecie współczesny astronom Aleksander Wolszczan urodzony w 1946 roku, absolwent UMK, od 1982 roku pracujący w USA, a od 1994 roku również na uniwersytecie toruńskim. W 1990 roku, prowadząc w Portoryko badania, za pomocą największego na świecie radioteleskopu, odkrył pulsar PSR B1257+12; w 1992 roku oficjalnie wysunął twierdzenie o istnieniu wokół pulsara układu planetarnego; doniesienie to spotkało się ze sceptycznym przyjęciem części uczonych; w 1994 roku w wyniku dalszych badań Wolszczan opublikował dalsze dane dotyczące odkrytego przez siebie pozasłonecznego układu planetarnego, potwierdzające odkrycie; w 1992 roku otrzymał Nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej.