Ołtarz króla Jana III Sobieskiego
Przy zachodniej ścianie nawy południowej w toruńskim kościele Mariackim stoi niewielki rokokowy ołtarz z obrazem Chrystusa Boleściwego (oraz przedstawieniem św. Grzegorza Wielkiego w górnym tondzie). Należał on niegdyś do króla Jana III Sobieskiego, później trafił w ręce sekretarza królewskiego, Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego, który w 1740 r. podarował go - katolickiemu od 1724 r. - kościołowi Mariackiemu.
Ołtarz o fomie kartusza zwieńczony jest koroną, oznaczającą odniesienie do króla.
Sam obraz natomiast jest dziełem dobrej klasy artystycznej i jednocześnie przykładem barokowego malarstwa światłocieniowego. Miał służyć jako obraz ołtarzowy w królewskiej kaplicy polowej podczas odsieczy wiedeńskiej w 1683 r.
Rubinkowski, będąc od 1724 r. jednym z czterech pierwszych od czasów reformacji katolickich rajców miejskich w Toruniu (zobacz: Tumult toruński), darzył szczególną czcią króla Jana III Sobieskiego. W młodym wieku znalazł się on na dworze króla, na którym wywarł bardzo dobre wrażenie. Król mając wielkie zaufanie do młodego dworzanina, powierzył mu funkcje komisarza celnego.
Rubinkowski stał się jednym z czołowych propagatorów legendy i kultu Sobieskiego w XVIII w. Jednocześnie odgrywał on istotną rolę w życiu - zdominowanego przez protestantów - polsko-katolickiego społeczeństwa Torunia w 1. połowie XVIII w. Przekazanie kościołowi Mariackiemu tego obrazu było jednym z licznych wyrazów działalności Rubinkowskiego jako miłośnika i mecenasa sztuki, erudyty, literata, publicysty w duchu katolickim i sarmackim, przeciwstawiając się tym samym protestanckiej i mieszczańskiej kulturze Torunia i całych Prus Królewskich.
Poza tym obrazem Rubinkowski ufundował też tablicę pamiątkową ku czci króla (niegdyś zawieszoną obok tego ołtarza), kolejną tablicę do kościoła św. Mikołaja Dominikanów oraz epitafium króla przeznaczone do kościoła Świętojańskiego. Fundacja tych wszystkich pomników tym bardziej stawała się formą manifestacji wyznawanych przez Rubinkowskiego wartości i zasad, zwłaszcza w obliczu słynnego tumultu toruńskiego i jego skutków sądowych dla Torunia.
Fot. po prawej: tablica pamiątkowa ku czci króla Jana III Sobieskiego, fundowana przez Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego po 1730 r., niegdyś wisząca przy "ołtarzu Sobieskiego".
|