Kamienica ul. Szeroka 38
Uważana za najstarszą kamienicę ulicy Szerokiej; jej gotycki charakter z XIV/XV w. przetrwał w znacznej mierze do dziś, co uwypukliły jeszcze prace restauracyjne w 2. poł. lat 70. XX w., kiedy odkryto m.in. polichromowane stropy z XVI w.
Kamienica pierwotnie była 2-traktowa: w trakcie frontowym 3-kondygnacyjna, w trakcie tylnym 4-kondygnacyjna, więc o zróżnicowanych wysokościowo pomieszczeniach parteru i I piętra, co wynikało z obecności charakterystycznej dla kamienic toruńskich wysokiej sieni. Drugie piętra obu traktów były jednoprzestrzenne i spełniały rolę magazynu; był to więc przykład toruńskiego domu-spichrza.
W płn.-zach. narożniku piwnicy znajdował się piec typu hypocaustum do ogrzewania ciepłym powietrzem wyższych pomieszczeń.
Gotycki układ kamienicy zmieniono w okresie nowożytnym - przed 1600 r., wyrównując poziomy poszczególnych pięter. W XIX w. na piętrach wydzielono trakt środkowy z pionem komunikacyjny.
Kamienica pierwotnie była 2-traktowa: w trakcie frontowym 3-kondygnacyjna, w trakcie tylnym 4-kondygnacyjna, więc o zróżnicowanych wysokościowo pomieszczeniach parteru i I piętra, co wynikało z obecności charakterystycznej dla kamienic toruńskich wysokiej sieni. Drugie piętra obu traktów były jednoprzestrzenne i spełniały rolę magazynu; był to więc przykład toruńskiego domu-spichrza.
W płn.-zach. narożniku piwnicy znajdował się piec typu hypocaustum do ogrzewania ciepłym powietrzem wyższych pomieszczeń.
Gotycki układ kamienicy zmieniono w okresie nowożytnym - przed 1600 r., wyrównując poziomy poszczególnych pięter. W XIX w. na piętrach wydzielono trakt środkowy z pionem komunikacyjny.
Zachowała się jednak gotycka forma fasady, która powyżej parteru składa się z biegnących przez 3 kondygnacje dwóch wnęk łukowych z profilowanych cegieł. Szczyt, w którym widnieją trzy blendy ostrołukowe, zwieńczony jest blankami - taki rodzaj architektury, wykorzystujący elementy militarne w budowlach cywilnych, typowy dla Flandrii, z miastami której, zwłaszcza Brugią, Toruń utrzymywał żywe kontakty handlowe, stosowany był w domach kupieckich i kamienicach.
Malowidła stropowe w kamienicy
Z renesansowej przebudowy kamienicy w końcu XVI w. pochodzą cenne polichromie stropowe. Zachowały się one w dwóch miejscach: na parterze i na 2. piętrze, obie w trakcie tylnym.
Malowidło na parterze znajduje się w izbie traktu tylnego, zachowane w dużym fragmencie, utrzymane jest w brązach i zieleniach, a motywem dekoracyjnym jest klasyczna plecionka renesansowa na zielonym tle oraz wiązki liści laurowych. Znajdują się także ornamenty kwiatowo-owocowe (głównie akant przeplatany winną latoroślą, jabłkami i gruszkami), zwierzęce oraz maureska. Środek kompozycji zaznaczony jest rozetą kwiatową, niekiedy zamiast tego występują ptaki (papuga, myszołów, dzięcioł) i wiewiórka.
Strop ten, obok stropu z traktu tylnego Kamienicy Pod Gwiazdą, należy do najlepiej malowanych w Toruniu. Oba stropy mogą by dziełem tego samego mistrza, który był dobrze obeznany z techniką.
Malowidło w pomieszczeniu na II piętrze w trakcie tylnym stanowią ornamenty plecionkowe, perełkowe i astragale, ornament roślinny oraz popiersie mężczyzny w tondzie; ubrany jest on w krótką pelerynkę, tzw. mantolet ze stojącym kołnierzem, spod którego widać koszulę z kruzelerem; być może jest to przedstawienie właściciela kamienicy w końcu XVI w.
Malowidło na parterze znajduje się w izbie traktu tylnego, zachowane w dużym fragmencie, utrzymane jest w brązach i zieleniach, a motywem dekoracyjnym jest klasyczna plecionka renesansowa na zielonym tle oraz wiązki liści laurowych. Znajdują się także ornamenty kwiatowo-owocowe (głównie akant przeplatany winną latoroślą, jabłkami i gruszkami), zwierzęce oraz maureska. Środek kompozycji zaznaczony jest rozetą kwiatową, niekiedy zamiast tego występują ptaki (papuga, myszołów, dzięcioł) i wiewiórka.
Strop ten, obok stropu z traktu tylnego Kamienicy Pod Gwiazdą, należy do najlepiej malowanych w Toruniu. Oba stropy mogą by dziełem tego samego mistrza, który był dobrze obeznany z techniką.
Malowidło w pomieszczeniu na II piętrze w trakcie tylnym stanowią ornamenty plecionkowe, perełkowe i astragale, ornament roślinny oraz popiersie mężczyzny w tondzie; ubrany jest on w krótką pelerynkę, tzw. mantolet ze stojącym kołnierzem, spod którego widać koszulę z kruzelerem; być może jest to przedstawienie właściciela kamienicy w końcu XVI w.
Fragmenty renesansowego stropu polichromowanego z 4 ćw. XVI w. na parterze w trakcie tylnym
Ten sgraffitowy fryz z motywami piernikarskimi, przedstawieniami figuralnych pierników toruńskich zdobi gotycką kamienicę przy ul. Szerokiej 38 na Starym Mieście. Powstał w latach 60. XX w. wg proj. Marii Hoffmann.
To jeden z ciekawszych detali zdobniczych. Takie właśnie elementy, nieraz dyskretne, nienachalne, czasem ukryte, czasem na pierwszy rzut oka niedostrzegalne tworzą klimat miasta i jego genius loci. Tym bardziej jeśli wiążą się z dziedzictwem miasta, korespondują i odnoszą się do jego historii i wielowiekowej tradycji. Nie są "na siłę" wymyślane i oderwane od kontekstu.