Kamienica ul. M. Kopernika 15 (Dom Kopernika)

Jest to jedna z najlepiej zachowanych i najcenniejszych kamienic historycznych w Toruniu i zarazem w Europie środkowej, zachowana w niewiele zmienionym stanie od czasu pełnego uformowania ok. 1370 r., chociaż najstarsze części budynku pochodzą z przełomu XIII i XIV w.

 
Lokalizacja
Stare Miasto, ul. M. Kopernika 15
180 m na płd. od Rynku Staromiejskiego
zwiedzanie: tak (muzeum)

 
Jest to jedna z najlepiej zachowanych i najcenniejszych kamienic historycznych w Toruniu i zarazem w Europie środkowej, zachowana w niewiele zmienionym stanie od czasu pełnego uformowania ok. 1370 r., chociaż najstarsze części budynku pochodzą z przełomu XIII i XIV w.
Reprezentuje - zarówno wewnątrz, jak i zewnątrz (fasada) - charakterystyczny dla miast kręgu kultury hanzeatyckiej (zobacz: Toruń: Hanzeatyckie emporium) typ kupieckiego tzw. domu-składu (zobacz: Spichrze oraz: Kamienice gotyckie).
 
Na przełomie XII i XIII w. stały w tym miejscu dwa domy drewniane przy ulicy - istniejącej do połowy XIII w. - biegnącej prostopadle w kierunku Wisły. Na głębokości 3 m znajdują się relikty tych zabudowań drewnianych, odkryte w czasie badań archeologicznych. Na przełomnie XIII i XIV w. zastąpione zostały murowanymi jednopiętrowymi kamienicami, które następnie przebudowano i połączono w jeden dom w XIV w. Z ok. 1370 r. pochodzi więźba dachowa oraz fasada kamienicy. W końcu XIV w. jej właścicielem był kupiec sukienny Herbord Platte wymieniony w Księdze szosu z 1394 r.
W pierwszej połowie XV w. kamienica nadal pozostawała w rękach kupców zajmujących się dalekosiężnym handlem suknem (zobacz: Jak powstały toruńskie sukiennice). W 1459 r. dom od swego siostrzeńca, Szymona Falbrechta przejął za długi Lucas I Watzenrode, dziadek Mikołaja Kopernika astronoma, i wkrótce przekazał go swojej córce Barbarze i jej świeżemu małżonkowi, Mikołajowi Kopernikowi seniorowi, którzy tu zamieszkali. Jest prawodpodobne, że to właśnie tu na świat przyszedł przyszły wielki uczony, Mikołaj Kopernik (zobacz: Gdzie urodził się Mikołaj Kopernik). Mikołaj Kopernik ojciec sprzedał kamienicę w 1480 r. (7 lat po urodzeniu Mikołaja juniora) Georgowi Polnische.
Z oczywistych powodów jest to najbardziej znany i najczęściej odwiedzany obiekt zabytkowy w Toruniu.
 
 
Fragment wysokiej sieni z antresolą, zdobionej m.in. stropem średniowiecznym z polichromią z ok. 1730-1740 r.
 
 
Obecnie całość wnętrza ma swój oryginalny podział i układ z charakterystyczną średniowieczną wysoką sienią ze wszystkimi swoimi elementami, podwieszoną galerią (antresolą), pomieszczeniami reprezentacyjnymi traktu tylnego na 1. piętrze, oficynami.
Wiele pomieszczeń posiada polichromowane stropy, głównie z XVII i XVIII w., również polichromie ścienne od XVI do XVIII w. (zobacz: Malowidła w kamienicach toruńskich) oraz kominki.
 
Fragment stropu w wysokiej sieni (antresola) z polichromią renesansową
 
Fragment stropu w wysokiej sieni (pod wiszącą izdebką) z polichromia rokokową
 
 
 
W końcu XVI w., zgodnie z panującym wówczas zwyczajem, w górnej części wysokiej sieni zbudowano antresolę i nadwieszaną izdebkę wydzieloną drewnianymi ściankami. W XVIII w. powstała do dziś zachowana ich malarska dekoracja.
Jednocześnie w okresie tym pomieszczenia na wyższych kondygnacjach dotąd magazynowe przekształcone zostały w mieszkalne z reprezentacyjnym salonem na I piętrze traktu tylnego w roli głównej (zobacz: Kamienice renesansowe i manierystyczne).
 
Izba na I piętrze w trakcie tylnym od XVI w. pełniła rolę salonu rodziny zamieszkującej kamienicę. Ściany pokrywały ozdobne malowidła; obecny wystrój malarski pochodzi z 2. poł. XVIII w. i ma formę iluzjonistyczną.
Wtedy to strop pomalowano na biało, a ściany wyposażono w malowidła iluzjonistyczne w typie klasycystycznym z charakterystyczną kolumnadą jońską i obramieniem kominka w formie podwiązanej kotary, a na przeciwległej ścianie polichromia wnęki ściennej w formie portalu.
 
   
 
 
Na ścianie południowej tzw. białej sali (izby na I piętrze w trakcie tylnym) znajduje się odkryty fragment polichromii w formie wici roślinnej z końca XVI w., tj. z czasu adaptacji pomieszczenia z magazynowego na mieszkalne.
Poniżej drzwi renesansowe, będące jednym z najstraszych zachowanych w Toruniu przykładów wewnętrznej stolarki w kamienicach patrycjuszowskich.
 
 
W XIX w. tę gotycką kamienicę patrycjuszowską destrukcyjnie przekształcono na wielomieszkaniową czynszową z przebudową wnętrza na kilka mniejszych mieszkań, jak to czyniono w przypadku wielu kamienic w Toruniu, a fasadę pokryto tynkiem (>>>). W takim stanie dotrwała do 1972 r. (na fotografii obok stan w roku 1942).
W czasie badań i prac renowacyjnych w latach 1972-1973 przywrócono dawny układ przestrzenny domu, rekonstruując m.in. wysoką sień na parterze, podział na trakt przedni i tylny (>>>). Odtworzono więc typowy gotycki dom mieszkalno-magazynowy z mieszkalnym parterem i piętrem oraz magazynowym drugim piętrem.
 
 
Fragment stropu w pomieszczeniu traktu tylnego na parterze z polichromią z 2. ćw. XVIII w.
 

Bogato zdobiona gotycka schodkowa fasada frontowa posiada zachowane elementy średniowiecznej polichromii z lat ok. 1370 r.
Pierwotnie kamienica posiadała przedproże.
 

Widok na fasadę i szczyt tylny kamienicy. Na pierwszym planie zachowany średniowieczny mur graniczny, tzw. ogniowy. Do kamienicy przylegają oficyny renesansowe w formie wystroju zewnętrznego.

 

Renesansowy szczyt północny oficyny
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj