Skrzydło tryptyku św. Rodziny

Skrzydło gotyckiego tryptyku św. Rodziny z ok. 1480 r. jest pozostałością jednego z dawnych ołtarzy kościoła Świętojańskiego w Toruniu.

Obecnie eksponowane jest przy bocznej kaplicy św. Józefa w nawie północnej, tj. przy kaplicy pierwotnej swojej lokalizacji.

Skrzydło zachowało oryginalną ramę.

 

Awers jest dwuczęściowy: obraz górny przedstawia scenę Bożego Narodzenia (Adoracji Dzieciątka), obraz dolny: Obrzezanie Pańskie. Na rewersie widnieje postać archanioła Gabriela ze sceny Zwiastowania (klęcząca Maria namalowana była na drugim, niezachowanym skrzydle).

 

Obraz wykonany był przez twórcę wykazującego znajomość malarstwa westfalskiego pod wpływem sztuki niderlandzkiej (brugijskiej). Twórca prawdopodobniej wywodził się z pracowni nieznanego z nazwiska westfalskiego artysty, tzw. Mistrza z 1473 r. Działał w Toruniu i w Gdańsku. Jego dziełem jest też zaginiony w czasie II wojny światowej obraz Cierniem Koronowanie z toruńskiego kościoła Świętojańskiego oraz pentaptyk znany jako mały ołtarz Ferberów z bazyliki Mariackiej w Gdańsku. Prawdopodobnie uczeń tego mistrza wykonał obraz Pasji Toruńskiej.

 

Scena Bożego Narodzenia (Adoracji Dzieciątka Jezus przez Marię i Józefa) odbywa się w stajence pod dachem opartym na na ścianach z romańskimi biforyjnymi otworami okiennymi. Prze zokno po prawej zaglądają dwaj mężczyźni w kapturach. Przez drugie okno widać rozległą łąkę ze sceną Zwiastowania Pasterzom: anioł obwieszcza nowinę dwóm pasterzom, z których jeden zdejmuje czapkę, drugi gra na dudach i zadziwiony unosi głowę.

Od stajenki droga prowadzi w kierunku miasta w oddali.