Pręt chełmiński
Pręt chełmiński jest średniowieczną jednostką miary długości ustanowioną przez Krzyżaków i obowiązującą w każdym obszarze lokowanym na prawie chełmińskim. Miara ta po raz pierwszy zastosowana została w przywileju chełmińskim, który lokował miasta Chełmno i Toruń 28 grudnia 1232 r. (zobacz: Kiedy założono Toruń?); wg niej dokonano rozplanowania całego układu urbanistycznego i poszczególnych parcel nowych miast.
Według tradycji wzorzec pręta chełmińskiego w postaci metalowej listwy pierwotnie znajdował się w kościele farnym pw. Panny Marii w Chełmnie, a od lat 80. XIX w. przymocowany jest do zachodniej ściany Ratusza chełmińskiego. Stosowany był powszechnie najpierw w państwie krzyżackim, później w Prusach Królewskich aż do rozbiorów Rzeczypospolitej w XVIII w.
Służył on kupcom do odmierzania towarów wg miejscowego systemu miar, odmiennego od tego, panującego na innych terytoriach.
Pręt chełmiński wykonany jest z nieznanego stopu metali. Jak wiadomo metale są podatne na działanie zmiennych warunków atmosferycznych, które powodują powiększanie lub kurczenie ich objętości. Z tego też powodu należy przypuszczać, że po tylu dziesiątkach lat jego długość mogła ulec niewielkim odchyleniom.
Na podstawie oficjalnych pomiarów i dokonanej dokumentacji technicznej w 2010 r. stwierdzono, że długość pręta chełmińskiego wynosi w swej dolnej części 4,326 m, a w górnej części 4,330 m.
Nie wiadomo natomiast jaką precyzyjną długość miał pręt chełmiński oryginalnie, w XIII wieku i czy ewentualna różnica również wynosiła zaledwie kilka mm.
Pręt chełmiński dzielił się na mniejsze jednostki: 100 ławek, 15 stóp, 7,5 łokcia, 5 kroków.
Stopa chełmińska wynosiła ok. 29 cm, a dwie stopy stanowiły łokieć (ok. 58 cm). Kolejną jednostką był krok, który wynosił ok. 1,45 m. Natomiast 10 prętów chełmińskich stanowiło 1 sznur chełmiński.
