Kamienica ul. Szeroka 46

 

 

Kamienica posiada bogato zdobioną elewację neogotycką. Została zbudowana w 1899 r. przez firmę znanego toruńskiego mistrza budowlanego i architekta Georga Sopparta, na miejscu domu poprzedniego, średniowiecznego. Od 1826 r. mieszkał tu Zwi Hirsch Kalischer (Cwi Hirsz Kaliszer; 1795-1874) - uczony i kupiec, rabin toruński od 1824 r. (funkcję tę pełnił nieodpłatnie, żył z dochodów sklepu pasmanteryjnego, jaki prowadziła jego żona Jette). Autor licznych książek z teorii i filozofii religii. Pionier syjonizmu, propagujący ideę kolonizacji Palestyny i budowy państwa izraelskiego, które ostatecznie powstało w 1948 r. Cwi Hirsz Kaliszer w 1860 r. zorganizował w Toruniu pierwszy zjazd syjonistów.
Po śmierci żony Hirscha w 1889 r. dom został sprzedany Georgowi Soppartowi. Nowy właściciel dokonał całkowitej przebudowy kamienicy do jej stanu dzisiejszego. W 1991 r. została ona wpisana do rejestru zabytków. Podczas Światowego Kongresu Hebraistycznego we wrześniu 2011 r. na elewacji tego domu została odsłonięta tablica pamiątkowa czcząca rabina Kalischera. 

 

 

Kamienica stoi na niewielkiej parceli średniowiecznej. Posiada jednak rozbudowaną i bogato zdobioną fasadę. W jej osi środkowej wyróżnia się smukły wykusz podtrzymywany dwiema masywnymi konsolami. Zwieńczony jest stromym dachem, na szczycie którego widnieje kuty ornament z datą 1899. Po bokach ryzalitu dwie triforyjne osie okienne. Na wysokości I piętra później (w 1911 r.) dobudowano przeszklone wykusze-balkony.

Elewację zdobią też geometryczne wzory z kolorowej cegły glazurowanej, a między oknami II i III piętra tynkowane płyciny z polichromiami przedstawiającymi kartusze z wizerunkami związanymi z działalnością zawodową Sopparta: przedmioty-wyroby metalowe, ślusarskie, narzędzia, przyrządy budowlane, murarskie, artystyczne oraz kaduceusz - symbol pokoju i handlu.
Natomiast w trzech płycinach znajdujących w najwyższej - gzymsowej części ryzalitu - umieszczono później symboliczną triadę herbową - zestaw trzech herbów często stosowany i charakterystyczny dla Torunia nowożytnego z czasów I Rzeczypospolitej. Po lewej mamy więc herb Królestwa Polskiego, pośrodku herb Torunia, po prawej herb Prus Królewskich. To wymowna kompozycja zaznaczająca wspólny związek Prus Królewskich i Torunia z Królestwem Polskim, pozostających - z własnego wyboru - wprawdzie pod berłem króla polskiego, ale jednak w posiadających swoją odrębność prawno-ustrojową w tym Królestwie (zobacz: Królowa Wisły: Toruń w czasach świetności).