Toruński i gdański Dwór Artusa to dziś jedyne takie obiekty na świecie. Wprawdzie obecna forma toruńskiego Dworu pochodzi z XIX wieku, to jednak bezpośrednio nawiązuje do dawnego z 1385 r. Niewiele osób też wie, że to właśnie toruńskie bractwo artusowe było pierwszym, jakie powstało w dawnym państwie krzyżackim.

Dwór Artusa był siedzibą m.in. Bractwa św. Jerzego - ekskluzywnego stowarzyszenia kupców i bogatego patrycjatu Torunia - działającego w latach 1311-1842. Był miejscem wielu ważnych spotkań, w tym politycznych, spośród których najważniejsze to zawarcie w 1466 roku II pokoju toruńskiego kończącego trzynastoletnią wojnę polsko-krzyżacką i likwidującego państwo krzyżackie w dotychczasowej formie.

 

Obecny reprezentacyjny i monumentalny budynek Dworu Artusa dominuje w południowej pierzei Rynku Staromiejskiego. Jest zdecydowanie większy od pierwotnego, który stał tu do 1802 r.

► Zobacz: Dawny Dwór Artusa

Obecny został wybudowany w 1891 r. na trzech średniowiecznych parcelach, w tym na jednej zajmowanej przez pierwotny, gotycki Dwór Artusa.
Powstał w okresie zaboru pruskiego. Swoją architekturą nawiązuje do dawnych toruńskich stylów: gotyku (np. gzyms wsparty na konsolkach, blankowanie nad gzymesem) i renesansu niderlandzkiego (np. połączenie czerwonej cegły fasady z detalami z piaskowca: boniowanie, obramienia okien, poziome pasy, portal, nadwieszane wieżyczki). Konsole nadwieszanych wieżyczek bocznych zdobione są herbami Brandenburgii i Prus (które odpowiadają herbom na dawnym Dworze Artusa: Królestwa Polskiego i Prus Królewskich), a szczycik umieszczony na osi fasady - herbem Torunia.
 
W latach 1993-1995 przeprowadzono kapitalny remont Dworu przywracając jego dawny wygląd i urodę. W wyniku restauracji odkryto na sklepieniu sieni eklektyczne malowidła z 1907 r, które zamalowano po II wojnie światowej. Przedstawiają one najważniejsze budowle miasta oraz sceny historyczne, np. turniej rycerski, polichromię ukazującą sień nieznanego obecnie budynku, z wyobrażeniem św. Jerzego zabijającego smoka; być może jest to nawiązanie do pierwotnego Dworu Artusa:

 

 

Obecnie parter Dworu Artusa służy celom handlowym oraz kafeterii.
Na piętrze znajduje się m.in. pięknie zdobiona, reprezentacyjna Sala Wielka, a także inne sale: Mała, Lustrzana, Srebrna i Ostatnia (Malinowa):

 

 

Jednym z największych grzechów toruńskich władz miejskich jest nieudostępnienie tej wyjątkowej atrakcji dla ruchu turystycznego i do regularnego zwiedzania. A szkoda, bo poza bogato zdobionymi wnętrzami przy odrobinie wysiłku i dobrej woli Dwór Artusa doskonale mógłby obrazować dawną kulturę patrycjuszowską i tradycję arturiańską Torunia przy użyciu współczesnych środków prezentacji muzealnej.
Dwór Artusa zamiast być udostępniony turystom i służyć m.in. popularyzacji dawnej toruńskiej idei i tradycji arturiańskiej, jest miejscem, w którym działa centrum kultury, organizujące różnego rodzaju imprezy kulturalne, jednak nie związane z charakterem miejsca.
 
Bez przeszkód i opłat wstępu zapoznać możemy się jedynie z parterem budynku. Po bokach wejścia głównego znajdują się dwa pomieszczenia handlowe (drogeria i sklep z piernikami toruńskimi) ze zdobionymi sufitami i sklepieniami, natomiast wejściem głównym możemy dostać się przez sień do stylowej kafeterii (zapraszamy!). W sieni zobaczyć można m.in. malowidła sklepienne przedstawiające różne sceny historyczne na tle ważniejszych budowli Torunia.
 
Zwiedzanie z przewodnikiem tylko dla grup zorganizowanych na zamówienie:
Toruński Serwis Turystyczny,
Toruń, Stare Miasto, ul. Rabiańska 3
tel. 56 62 10 232
Rezerwacje zwiedzania: e-mail: przewodnicy@turystyka.torun.pl