Kościół św. Katarzyny w Toruniu

Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej to zabytek neogotycki z końca XIX w., jednak tradycją i wezwaniem nawiązuje do średniowiecznego kościoła z ok. 1360 r. istniejącego tu - w obrębie średniowiecznego Przedmieścia św. Katarzyny - do 1814 r.
Jest kościołem garnizonowym, początkowo armii pruskiej, obecnie polskiej.
Zbudowany dla ewangelików, od 1920 r. służy katolikom.
 
 
 
Kościół stoi pośrodku placu św. Katarzyny, który jest centralną częścią wytyczonej w końcu XIX w. - za czasów zaboru pruskiego - wojskowej dzielnicy Wilhelmstadt, na miejscu dawnego, średniowiecznego Przedmieścia Św. Katarzyny, poza obrębem dawnych murów miejskich Nowego Miasta Torunia i od początku jest kościołem garnizonowym.
Został zbudowany w stylu neogotyckim w końcu XIX wieku, ale tradycją i wezwaniem nawiązuje do średniowiecznej kaplicy św. Katarzyny, którą Rada Nowego Miasta ufundowała w tym miejscu około 1360 r., a którą rozebrano w 1814 r.
W architekturze wyróżnia go wysmukłość sylwetki z wysoką, masywną wieżą (86 m), 5-boczne zamknięcie prezbiterium oraz transept (nawa poprzeczna). Wieża czworoboczna, zwieńczona ośmiobocznym hełmem i czterema małymi wieżyczkami narożnymi. Na skrzyżowaniu nawy głównej i transeptu wyrasta z dachu sygnaturka.
W formie kościół nawiązuje do tradycji architektonicznej gotyckiego Torunia, ale jednocześnie odwołuje się do gotyku, jako "niemieckiego stylu narodowego".
 
Budowę kościoła rozpoczęto w czasie zaboru pruskiego, w 1894 r., a związane było to z rozbudową twierdzy toruńskiej i napływem do Torunia kolejnych ewangelików, zwłaszcza żołnierzy, kadry oficerskiej i ich rodzin. Rosnąca liczebnie wojskowa gmina ewangelicka korzystała dotąd z niedalekiego kościoła Trójcy św.
Inwestycja ta miała rangę rządową (Twierdza Toruń od 1872 r. miała kategorię I stopnia - jednej z najważniejszych w państwie pruskim) i dlatego prowadzona była przez Wydział Budowlany Ministerstwa Wojny.
Oficjalne oddanie kościoła i jego poświęcenie nastąpiło 21 grudnia 1897 r. w obecności cesarza Wilhelma II. Do 1920 r. pozostawał kościołem garnizonowym wyznania ewangelickiego. Po przyłączeniu Torunia do Polski w 1920 r. przeszedł w ręce katolików, nadal służąc wojsku, od teraz polskiemu. Od 1928 r. kościół był siedzibą dekanatu wojskowego Dowództwa Okręgu Korpusu nr 8.
Pod adresem ul. Szpitalna 2 (róg placu św. Katarzyny) w 1901 r. zbudowano duży budynek plebanii w formie neogotyckiej.
 
Wnętrze
W nawie i prezbiterium sklepienie gwiaździste. W nawie i ramionach transeptu empory połączone wąską galerią.
Pierwotnie wnętrze pokrywały polichromie, które nie zachowały się do dziś - w ich miejscu powstały nowe w okresie międzywojennym. Oryginalnie na sklepieniu chóru malowidła przedstawiały Chrystusa Tronującego z gestem błogosławieństwa oraz Mojżesza i św. Jana - symbolizujących Stary i Nowy Testament, a na filarach empor herby krzyżackie.
Na ich miejscu w 1924 r. powstały nowe polichromie autorstwa Wojciecha Durka oraz dodatkowo w 1929 r. autorstwa Kazimierza Mitery. Również z tym czasie dawny ołtarz główny zastąpiono nowym (autorstwa Ignacego Zelka i Wojciecha Durka), przedstawiającym Chrystusa Zmartwychwstałego.
Witraże oryginalne w prezbiterium zostały ufundowane ok. 1900 r. przez oficerów i służbę medyczną garnizonu toruńskiego, częściowo zmienione w okresie międzywojennym (wtedy umieszczono kwatery przedstawiające od lewej: św. Mateusza, św. Marka, św. Katarzynę Aleksandryjską (patronkę kościoła), św. Łukasza, św. Jana Ewangelistę).
W prezbiterium poniżej okien w 12 ostrołukowych niszach ściennych malowidła z przedstawieniami 12 apostołów. Na bocznych ścianach prezbiterium przedstawienia aniołów trzymających girlandy, a centralnej partii sklepienia Chrystus.
Na skośnych ścianach łączących prezbiterium z transeptem malowidła: z lewej św. Rodziny, z prawej Matka Boska Królowa Polski.
W lewym ramieniu transeptu: płaskorzeźby autorstwa znanego toruńskiego rzeźbiarza Ignacego Zelka (1894-1961): Chrystus Uzdrowiciel, Chrystus Ukrzyżowany, Trzy Marie oraz obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej; obok tablica ku czci poległych i pomordowanych w czasie II wojny światowej żołnierzy toruńskiego 63. pułku piechoty.
W prawym ramieniu transeptu: płaskorzeźby (I. Zelek): Zdjęcie z krzyża, Matka Boska z Dzieciątkiem oraz tablice ku czci lotników i baloniarzy toruńskich.
Pod emporami otaczającymi nawę w niszach ściennych rzeźby: na ścianie północnej: św. Wojciech, św. Franciszek, św. Antoni, na ścienie południowej: św. Katarzyna Aleksandryjska, św. Róża, św. Anna.
Na ścianach znajdują się liczne tablice pamiątkowe, m.in. po bokach wejścia głównego: Nieznanego Żołnierza oraz Poległym w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r.
Organy 20-głosowe, z 1905 r.
 
INFO
 
 
Lokalizacja:
Przedmieście św. Katarzyny, plac św. Katarzyny 
700 m od Rynku Staromiejskiego
 
 
Msze św.:
dni powszednie: godz. 17.00; w lipcu: 17.30
niedziele i święta: godz. 9.00, 10.30, 12.00, 17.00 
 
Zwiedzanie:
zwykle utrudnione ze względu na zamknięte wejście kratami; dostęp tylko do kruchty.
Najwygodniej zwiedzać chwilę przed i chwilę po każdej mszy św.
 

  • Ołtarz główny
    Ołtarz główny
 
 

Dawny - średniowieczny kościół św. Katarzyny

Podobnie jak w przypadku Dworu Artusa - dziś nie istnieje stary, pierwotny budynek, ale na jego miejscu zbudowano nowy.
Kaplica św. Katarzyny, którą Rada Nowego Miasta Torunia, za zgodą proboszcza kościoła św. Jakuba, wielkiego mistrza krzyżackiego Winricha von Kniprode, komtura toruńskiego Dietricha von Brandenburg, ksieni konwentu toruńskiego benedyktynek-cysterek, ufundowała około 1360 roku, stała na Przedmieściu św. Katarzyny, nieznacznie na północny-wschód od obecnego kościoła św. Katarzyny.  W dokumencie fundacyjnym zapisano, że fundacja ta została dokonana w związku z nawiedzającymi miasto zarazami i dużą śmiertelnością mieszczan. Pierwotnie kościół ten miał funkcje cmentarne, grzebalne dla Nowego Miasta Torunia, podobnie jak funkcje te dla Starego Miasta Torunia spełniał kościół św. Jerzego. Od 1460 roku kościół św. Katarzyny był kościołem filialnym parafii św. Jakuba, nadal również pełniąc funkcje grzebalne.
► Zobacz: Dawny kościół św. Katarzyny >>>
 
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj