|
Ulica położona jest na Starym Mieście, w jego zachodniej części. Łączy Rynek Staromiejski z ul. Piekary i z Łukiem Cezara.
Chociaż należy do najstarszych ulic Torunia, to jednak obecną rangę jednej z ważniejszych ulic Starego Miasta posiada dopiero od 1915 r., kiedy to przebijając parter kamienicy stojącej na jej osi (ww. Łuk Cezara) utworzono wygodne połączenie Rynku Staromiejskiego z Bydgoskim Przedmieściem przez ulicę Różaną właśnie. Wcześniej główną ulicą wiodącą w tym kierunku była ul. św. Anny, tj. obecna ul. Kopernika.
Oryginalna nazwa:
XIV w.: kegin Peter vom Nichte, circa Petrum de Nichte
od 1411 r.: Rozengasse, Rosengasse, Rosingasse, Rossenstrasse, platea Rosarum.
Do XV w. ulica nie była określana stałą nazwą, najczęściej określano ją jako ulica "koło Piotra vom Nichte". Duży dom Piotrów (ojciec, syn, wnuk) zajmował większą część południowej pierzei ulicy od narożnika z ul. Ducha Św.
Nazwa ulicy jest różnie tłumaczona: bywa ironicznie wywodzona od róż - jakoby przeciwstawnie dla nieprzyjemnego zapachu w tej okolicy (chociaż w miastach średniowiecznych niemal każde ulice służąc też jako miejsce usuwania nieczystości śmierdziały). Wywodzi się ją też jako pochodną słowa der Ross (koń, rumak) i wówczas powinno się tłumaczyć jako ul. Końska, bo w średniowieczu mieszkało tu kilku kowali i rzemieślników produkujących uprzęże i wozy końskie (poza tym byli też przedstawicieli innych profesji, w tym najwięcej kuśnierzy i krawców, ponadto także kupcy, łaziebnicy, prawnicy i in.).
W okresie nowożytnym ulicę z łacińska zwano platea Rosarum, co natomiast bezpośrednio odnosi się do róż.
Jednak jest też kolejne tłumaczenie nazwy: oto ulice Różane można było spotkać w całej Europie: niezwykle popularne były przede wszystkim w rejonie hanzeatyckim, ale znajdowały się również chociażby w węgierskim Sopronie czy francuskim Awinionie. Te ulice Różane były miejscem wziętej pracy kobiet upadłych. Zatem możliwe, że w Toruniu było podobnie.
Aż do nieszczęsnego dla Torunia roku 1703 r. (dotkliwy atak szwedzki) przy ul. Różanej stało 12 domów i 6 tzw. bud (bez podwórzy i oficyn), z tego po 1703 r. pozostały jedynie 3 domy w pierzei południowej.
Dziś najcenniejszą kamienicą ulicy jest niepozorny dom pod nr 1 (narożny z ul. Ducha Św.), dawniej będący najczęściej w rękach rajców miejskich, ławników. Wewnątrz tego domu zachowało się cenne malowidło ścienne (zobacz: Malowiadła w kamienicy ul. Różana 1).
|
|
|
