Piotr Artomiusz (Krzesichleb)
(Piotr Artomiusz, Krzesichleb, 1552-1609) - był wybitnym kaznodzieją luterańskim, pisarzem religijnym posługującym się polszczyzną renesansową oraz pedagogiem związanym z Gimnazjum Akademickim w Toruniu. Pisał liczne panegiryki, kazania, utwory religijne, pieśni kościelne. Najważniejszym jego dziełem był głośny kancjonał w języku polskim wydany w 1587, tzw. kancjonał toruński, zatytułowany Cantional albo Pieśni Duchowne z Pisma Ś. ku czci a chwale P. Bogu sporządzone. Do XVIII w. doczekał się kilkanaście dalszych wydań i przeróbek. Kancjonały Artomiusza odegrały znaczą rolę w dziejach ewangelickiego piśmiennictwa religijnego i muzyki staropolskiej. W ramach prac nad podręcznikami dla toruńskiego gimnazjum wydał w 1591 słownik i podręcznik polsko-łacińsko-niemiecki zatytułowany Nomenclator selectissimas rerum appelationes tribus linguis Latina, Germanica, Polonica in usum scholarum Borussiacarum et Polonorum, który stał się jedną z najważniejszych książek do nauki języka polskiego w XVII w.
Urodził się 26 lipca 1552 r. w Grodzisku Wielkopolskim. Po ukończeniu szkoły parafialnej w Grodzisku był od 1573 r. domowym nauczycielem Jana i Mikołaja Ostrorogów. Po paru latach dzięki pomocy finansowej i protekcji Ostrorogów wpisał się w 1577 r. na uniwersytet w Wittenberdze, jednak już w 1578 r. przyjechał do Warszawy, gdzie został wyświęcony na kaznodzieję lutrerańskiego.
W 1586 r. został kaznodzieją polskim i pastorem przy kościołach św. Jerzego i Mariackim w Toruniu i odtąd do końca życia związał się w Toruniem. Mieszkał w kamienicy przy Rynku Staromiejskim 11.
Jako zwolennik zgody między wyznaniami kalwińskim i luterańskim wielokrotnie występował publicznie, a w szczególności w czasie głośnego synodu polskiego protestantyzmu, który odbył się w Toruniu w 1595 r.
Swymi utworami na przełomie XVI i XVII w. zapoczątkował wielką toruńską tradycję protestanckiej literatury religijnej w języku polskim.
