Cerkiew prawosławna św. Mikołaja w Toruniu-Mokrem

Ta niewielka drewniana świątynia zbudowana została w 1888 r. dla gminy luterańskiej, a od 1939 r. użytkowana jest przez prawosławnych. Parafia toruńska obejmuje też cerkiew w Grudziądzu i Ciechocinku.

Jest to jedyny przykład drewnianego domu modlitwy w Toruniu.

Świątynię wzniesiono wraz z przyległym do niej od zachodu domem w 1888 r. według projektu miejscowego budowniczego Geittnera, a w XX w. dodano ganek i wieżę nakryta cebulastym hełmem.
Ze względu na obostrzenia fortyfikacyjne nie wzniesiono świątyni murowanej lecz drewnianą, w której architekt nie zastosował popularnej wówczas techniki szkieletowej, ale wybrał pełne deskowanie z lisicami. Pod koniec 1939 r. budynek przy ul. Podgórnej przejął Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, który musiał opuścić zajmowany od lat 20. XX w. zbór Trójcy św. na Rynku Nowomiejskim.

 

Jednym z najciekawszych i najcenniejszych obiektów wewnątrz jest dębowy ikonostas z XIX w., pochodzący ze zburzonej w 1925 r. cerkwi św. Mikołaja we Włocławku. Wykonany jest w dość rzadkim monachijskim stylu, ikony napisali zaś artyści ze szkoły kijowskiej.

 

Dzisiaj do wspólnoty prawosławnej w Toruniu należą przede wszystkim wierni pochodzenia rosyjskiego, litewskiego, ukraińskiego i białoruskiego, ale nie brakuje Polaków. Otwarte dla wszystkich nabożeństwa odbywają się w każdą sobotę o godz. 17 i niedzielę o godz. 11 w języku cerkiewno-słowiańskim, tylko kazania wygłaszane są po polsku.

 

Pierwsza prawosławna parafia w Toruniu została utworzona w latach 20. XX wieku. Jej członkami byli ludzie, którzy po rewolucji październikowej uciekli z Rosji. W 1921 r. w Toruniu utworzono również prawosławną parafię wojskową - obie zostały połączone w 1924 r. W 1936 r. parafia liczyła ok. 7500 wiernych, z czego 7 tys. stanowili żołnierze. Wskutek represji NKWD po 1945 r. liczba prawosławnych w Toruniu gwałtownie się zmniejszyła, część wiernych została wywieziona do łagrów; na ich miejsce przybyli ludzie z Lwowa, Wilna i Białostocczyzny. Obecnie parafia ma charakter diasporalny, liczy ok. 200 wyznawców.