Pomnik Stefana Łaszewskiego

plac Artylerii Polskiej / ul. Fosa Staromiejska

300 m na płn.-zach. od Rynku Staromiejskiego

 

 

Pomnik pierwszego wojewody pomorskiego II Rzeczypospolitej, Stefana Łaszewskiego (1862-1924) stoi obok dawnego Urzędu Wojewódzkiego Pomorskiego (ob. Collegium Maius UMK) od 1997 roku, w miejscu pomnika przedwojennego z 1925 roku, zniszczonego przez Niemców w czasie II wojny światowej; jest jego wierną kopią.
Na pomniku m.in. płaskorzeźbiona podobizna wojewody w medalionie, po bokach rózgi liktorskie (rzymski symbol władzy urzędnika) oraz niżej godła: Pomorza - gryf i Polski - orzeł.
Pierwotny pomnik, jak i jego rekonstrukcja, zostały w dużej mierze sfinansowane przez poszczególne miasta i gminy dawnego województwa pomorskiego (1920-1939).

 

Stanisław Łaszewski został mianowany wojewodą pomorskim 17 października 1919 r., a więc jeszcze przed włączeniem Torunia i Pomorza do II Rzeczypospolitej, co nastąpiło 18 stycznia 1920 r. (zobacz: Polska odzyskuje Pomorze). Dotychczas Łaszewski stał na czele Podkomisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Gdańsku, który od grudnia 1918 r. był najwyższą władzą polską na Pomorzu.

Jeszcze w końcu 1919 r. zaczęto przenosić z Gdańska i Poznania do Torunia niektóre komórki organizacyjne Naczelnej Rady Ludowej, którymi dotąd kierował Łaszewski.  W styczniu 1920 r. mianowany został komisarzem państwowym ds. przejęcia przez Polskę administracji na Pomorzu.

Formalnie Urząd Wojewódzki Pomorski rozpoczął pracę w Toruniu 20 stycznia 1920 r., kiedy to minister byłej Dzielnicy Pruskiej Władysław Seyda dokonał wprowadzenia wojewody pomorskiego Stanisława Łaszewskiego na urząd.

Mimo, że jego rządy - na skutek animozji politycznych - trwały krótko, to jednak zdołał zorganizować profesjonalną kadrę administracji wojewódzkiej, powołując na odpowiedzialne stanowiska wielu wybitnych działaczy polskich z okresu zaborów.
► Zobacz więcej: Organizator i pierwszy wojewoda pomorski Stefan Łaszewski