Dom Bractwa Kurkowego (Strzeleckiego)

 

Budynek w stylu neogotyckim zbudowano w 1892 r., w czasie zaboru pruskiego, zastępując poprzedni, renesansowy z 1622 r., który stał na miejscu południowej części obecnego.
Zajmuje on parcelę w północnej części Fosy Strzeleckiej (obecnie błędnie zwanej fosą zamkową), nazywanej tak od 1454 r., kiedy to król Kazimierz Jagiellończyk zezwolił mieszczanom używać odcinka fosy wschodniej Starego Miasta Torunia pomiędzy mostem Kotlarskim (patrz: Brama Kotlarska) a dawnym przedzamczem górnym zamku krzyżackiego do ćwiczeń i zawodów strzeleckich Kurkowego Bractwa Strzeleckiego, powiązanego z Bractwem św. Jerzego, mającym swoją siedzibę (Dwór Bractwa św. Jerzego) przy południowym odcinku tej samej Fosy Strzeleckiej.

Tarcze, do których celowano ustawione były na tle muru od południa zamykającego fosę. Środkiem fosy płynęła niewielka struga, Postolec (Bostolz), dziś już nieistniejąca.
Funkcję taką Fosa Strzelecka pełniła aż do 1906 r.

Na ilustracji obok: południowy fragment Fosy Strzeleckiej.

 

Dawny budynek strzelnicy Bractwa Strzeleckiego, widok z poł. XVIII w., rys. Georg Friedrich Steiner.

W tle przy lewej krawędzi rysunku fragment gotyckiej Bramy Kotlarskiej (Wielkiej).

 

Natomiast pierwotnie i za czasów krzyżackich w miejscu fosy znajdowało się naturalne dolinne obniżenie terenu, którym płynął Postolec zabezpieczający zamek od zachodu i jednocześnie napędzający młyn zlokalizowany za murem zamykającym obniżenie od strony Wisły (patrz tutaj).
 
W 1489 r. rada Bractwa Kurkowego przeznaczyła na strzelnicę również międzymurze równoległe do fosy strzeleckiej - po północnej stronie Dworu św. Jerzego.
 
Bractwo Strzeleckie funkcjonowało tu do wybuchu II wojny światowej, kiedy to jego działalność została zawieszona. Po II wojnie światowej w budynku ulokowano kasyno wojskowe, zaś w 1958 r. zakłady dziewiarskie.
Obecnie od 1965 r. w budynku funkcjonuje Młodzieżowy Dom Kultury.