Gronowo
Lokalizacja
powiat toruński, gmina Lubicz
18 km na płn.-wsch. od Torunia
Pierwsze wzmianki o Gronowie pochodzą z 1412 r., podlegało wtedy komturii krzyżackiej w Toruniu.
Po wojnie 13-letniej i włączeniu Prus Królewskich do Królestwa Polskiego stało się własnością królewską.
Król Zygmunt I w 1520 r. nadał Gronowo miastu Toruniowi pod warunkiem jego wykupienia, na co jednak Rada toruńska nie zdecydowała się. Wieś nadal była więc królewszczyzną. Król Władysław IV nadał tę miejscowość burmistrzowi toruńskiemu Janowi Preussowi. Po jego zgonie znów była trzymana przez szlacheckich tenutariuszy.
W czasie rozbiorów, w 1796 r. król pruski Fryderyk Wilhelm nadał dobra gronowskie swojemu adiutantowi, Krzysztofowi Piwnickiemu. W 1798 r. właścicielem Gronowa został Samuel Wolff.
W latach 1920-1939 właścicielem dóbr Gronowo i Gronówko był Książę Władysław Włodzimierz Puzyna, w tym czasie miejscowość liczyła 220 mieszkańców i 19 budynków mieszkalnych (łącznie z osadą młyńską Juda, dziś już nieistniejącą, a sięgającą 1427 roku).
Gotycki kościół
Parafia gronowska powstała najpewniej w poł. XIV w.; z tego czasu pochodzi też kościół gotycki pw. św. Mikołaja, pierwotnie salowy, po zniszczeniach w czasie wojen szwedzkich restaurowany i rozbudowany ok. 1700 r. o wieżę i zapewne w 1750 r. o prezbiterium.
Gotycki kościół ceglany, jednonawowy z prosto zamkniętym prezbiterium ma kwadratową wieżą od zachodu, zwieńczoną renesansową attyką i murowanym piramidalnym hełmem. Nad nawą barokowa sygnaturka z 1750 r.
Gotycki kościół ceglany, jednonawowy z prosto zamkniętym prezbiterium ma kwadratową wieżą od zachodu, zwieńczoną renesansową attyką i murowanym piramidalnym hełmem. Nad nawą barokowa sygnaturka z 1750 r.
Wnętrze nakryte stropem płaskim.
Najstarszym obiektem wyposażenia wnętrza kościoła jest późnogotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1. ćw. XVI w. Ponadto skromny wystrój XVIII-wieczny i późniejszy: barokowy ołtarz główny z około 1700 r. z obrazem NMP w srebrnej sukience z 1776 r., barokowy fotel XVIII-wieczny; organy o zewnętrznej oprawie neogotyckiej i współczesnym jej wyposażeniu, zbud. August Terletzki - Edward Wittek z Elbląga w 1901 r.
Ze złotnictwa na uwagę zasługują: późnomanierystyczno-wczesnobarowkowa monstrancja z podwójnym wieńcem promieni, z około 1652 r. fundowana przez proboszcza Andrzeja Gajowskiego; rokokowa łódka na kadzidło z około 1776 r., rokokowa łódka na kadzidło, ufundowana około 1776 r.; sukienka na obraz Maryi Niepokalanej w ołtarzu głównym.
Dzwon odlany w 1680 r. w pracowni Mikołaja Petersilge w Toruniu.