Wieża Mestwina w Chełmnie
LokalizacjaChełmno, teren klasztoru ss. Miłosierdzia, ul. Dominikańska / Klasztorna
400 m na zach. od Rynku
45 km na płn. od Torunia
400 m na zach. od Rynku
45 km na płn. od Torunia
Znajduje się w obrębie klasztoru przy kościele św. Janów. Stoi przy obwodowym murze obronnym i łączy się funkcjonalnie z zachowanym skrzydłem klasztoru, do szczytu którego przylega (sam budynek klasztorny z 1. poł. XIV w. został znacznie przebudowany w XIX w., z czego w najbardziej oryginalny jest szczyt zachodni ozdobiony blendami i sterczynami).
Wieża pochodzi z 2. poł. XIII w. i jest najprawdopodobniej częścią dawnej strażnicy krzyżackiej. Jednocześnie jest nielicznym przykładem wieży mieszkalnej. Nie była to część zamku krzyżackiego, chociaż być może strażnicę tę zbudowano jako pierwszy fragment planowanego zamku. Zamek jednak ostatecznie nie powstał, jako że postępy Krzyżaków w kampanii przeciwko poganom były tak szybkie, że Chełmno nie było już zagrożone akcjami odwetowymi. Poza tym samo położenie miasta czyniło je niedostępnym, a komtur chełmiński rezydował już na zamku w pobliskim Starogrodzie, tj. w pierwotnej lokacji Chełmna.
Wieża pochodzi z 2. poł. XIII w. i jest najprawdopodobniej częścią dawnej strażnicy krzyżackiej. Jednocześnie jest nielicznym przykładem wieży mieszkalnej. Nie była to część zamku krzyżackiego, chociaż być może strażnicę tę zbudowano jako pierwszy fragment planowanego zamku. Zamek jednak ostatecznie nie powstał, jako że postępy Krzyżaków w kampanii przeciwko poganom były tak szybkie, że Chełmno nie było już zagrożone akcjami odwetowymi. Poza tym samo położenie miasta czyniło je niedostępnym, a komtur chełmiński rezydował już na zamku w pobliskim Starogrodzie, tj. w pierwotnej lokacji Chełmna.
Główna sala wieży, o sklepieniu krzyżowo-żebrowym znajduje się na I piętrze.
Z pierwotnej strażnicy, którą tworzyły dwie czworoboczne ceglane baszty, znajdujący się między nimi budynek mieszkalny i mury obwodowe wykraczające nawet poza teren dzisiejszego klasztoru sióstr miłodsierdzia, zachowała się tylko Wieża Mestwina, przylegająca do budynków klasztornych. Resztki drugiej baszty i domu mieszkalnego zostały wmurowane w późniejsze obiekty klasztorne już w 2. poł. XIII w., kiedy miejsce to zostało przekazane cysterkom.
Prawdopodobnie tutaj przez jakiś czas rezydował krzyżacki mistrz krajowy Herman Balk (zobacz: Powstanie państwa krzyżackiego).
Nazwa wieży odnosi się do księcia pomorskiego Mestwina, który, wracając z jednej z łupieżczych wypraw, podarował cysterkom chełmińskim wieś Grabowo leżącą po pomorskiej (przeciwnej) stronie Wisły. W podzięce, gdy Krzyżacy ostatecznie przekazali strażnicę na własność zakonnicom, te nadały jej imię owego księcia. Możliwe też, że w baszcie przetrzymywany był jako zakładnik w latach 1243-48 inny książe pomorski - Mściwoj II. Dlatego budowla zamiennie nazywana jest też Wieżą Mściwoja.
