Posthalternia

Toruń stanowił w dawnej Rzeczypospolitej jeden z kluczowych węzłów pocztowych (zobacz: Historia poczty w Toruniu). Stała toruńska stacja pocztowa została zorganizowana w 1650 r. przy ul. Rabiańskiej 119 na Starym Mieście (obecnie na ten dawny numer parceli składa się kamienica przy ul. Żeglarskiej 7, jej oficyna (dziś mająca adres ul. Rabiańska 1) oraz wschodni spichrz przy ul. Rabiańskiej 3, które niegdyś połączone były w jedną nieruchomość o numerze 119, a należące do parceli Żeglarska 7).

 

Na oficynie pod adresem ul. Rabiańska 1, będącej częścią dawnej posthalterni, umieszczono pamiątkowe sgrafitto przedstawiające gońca pocztowego

 

Natomiast najstarszy regularny szlak pocztowy, łączący Toruń z Gdańskiem i Wrocławiem przez Poznań funkcjonował od 1573 r. W 1604 r. został on uregulowany specjalną ordynacją pocztową wydaną przez Radę Gdańska w porozumieniu z Radą Torunia, określającą funkcjonowanie służby posłańczej na tym szlaku.
Tymczasem najstarsze toruńskie połączenia pocztowe datują się na XIII w. Toruń posiada długie i duże tradycje pocztowe. Już w XIII w. kancelaria miejska Starego Miasta Torunia posiadała swoje służby posłańcze do przesyłu korespondencji między miastami, zwłaszcza hanzeatyckimi i pozostałymi pruskimi, i władzami zakonu krzyżackiego, a także do wykonywania swojej władzy na terenie miasta i jego terytorium.
 
Postahalternia toruńska przy ul. Rabiańskiej 120 (obecnie 1 i 3/1) w 1654 r. - po oficjalnym przyłączeniu Torunia do królewskiej poczty powszechnej ustanowionej dla Prus Królewskich - stała się ważną stacją poczty królewskiej. Tutaj zatrzymywały się wozy pocztowe (później dyliżanse) na wymianę korespondencji oraz koni.
Najsłynniejszy toruński kierownik pocztowy, Jakub Kazimierz Rubinkowski (1668-1749), wyróżnił się tworząc przy stacji pocztowej swoistą agencję informacyjną i stając się redaktorem gazet pisanych, które kolportował do wielu czołowych osobistości Rzeczypospolitej.