Willa Kleintje i ogród

 

To jeden z ciekawszych obiektów architektury secesyjnej w Toruniu. Jest to okazała willa z 1912 r. zbudowana przez mistrza i przedsiębiorcę budowlanego Fritza Kleintje; w okresie międzywojennym (1920-1939) mieściła honorowy konsulat belgijski.

Budynek z secesyjnym wystrojem elewacji oraz wnętrz, wolnostojący, posiada elementy techniki szkieletowej (pruski mur) w górnych partiach, 2 kondygnacje użytkowe, trzecia częściowo, dach wielopłaszczyznowy z ceramiczną dachówką tzw. marsylką, w dachu mansardy z 4-spadowymi zadaszeniami południowa. Frontowa elewacja jest asymetryczna, posiada oszkloną werandę dwupietrową zakończoną łukiem koszowym z pseudoryzalitem z trójkątnym szczytem, w centralnej części lekko wysunięty ryzalit z trójkątnym szczytem, w którym łukowate belki wyznaczają kształt tulipanowego kielicha.
Główne wejście znajduje się w otwartej loggi, która jest wsparta kolumnami rustykalnymi o plastycznym wypracowaniu kapiteli, nad wejściem maszkaron w formie głowy kobiety z koroną, na piętrze loggia z ozdobnymi kolumnami, dekoracja elewacji wraz z obramieniami okien o motywach secesyjnych m.in. z ornamentami w postaci wstęg, słońc,liści kasztanowca i klonu oraz innymi motywami florystycznymi, układ wnętrz dwutraktowy, zachowana oryginalna stolarka, klatka schodowa, okucia, piece, sztukateria i częściowo witraże w klatce schodowej.

 

Wcześniej, od 1879 r. działka pod obecnym adresem ul. Mickiewicza 20 obejmowała też obecną działkę pod nr 18. Był tu wtedy ogród warzywny i skład drzewa należące do Żyda, Dawida Markusa Lewina. Toruń był wówczas intensywnie rozbudowywany jako twierdza państwowa I stopnia (zobacz: Historia obronności i fortyfikacji w Toruniu), a okalające historyczne centrum miasta lasy były wycinane, napędzając jednocześnie rozwój przemysłu tartacznego oraz eksportu drewna i budowę nadwiślańskiego Portu Drzewnego.

Z kolei pierwotnie teren, na którym powstała ta parcela zajmowało zniwelowane w XIX w. wzgórze wydmowe zwane w okresie nowożytnym Piekarskimi Górami (niem. Beckersberg), związane z toruńskim ówczesnym piekarnictwem i piernikarstwem.

 

Po zachodniej stronie willi założono ogród (najpewniej przez Fritza Kleintje) o dość bogatej formie kompozycyjnej z fontanną i umieszczonymi wokół niej kamiennymi ławkami. W ogrodzie  znajdowały się takie gatunki jak robinia biała, lipa drobnolistna i jodła oraz krzewy: śnieguliczka, głóg, żywotnik i cyprysik.

Na pocz. lat 60. XX w. zachodnią część ogrodu uszczuplono przekazując ją na rzecz działki sąsiedniej (Mickiewicza 22), zajmowanej przez szpital psychiatryczny.

Podobnie jak willa, tak ogród w czasach polskich (międzywojennych, jak i powojennych) pozostawał zaniedbany. Pozbawiony pielęgnacji i nadzoru niszczał, dziczał i zachwaszczał się.

 

Monografia konserwatorska z 1979 r. informuje, że "budynek ze względu na stan dużego zdewastowania wymaga kapitalnego remontu i to w najbliższym czasie. Dekoracja sztukatorska na fasadzie odpada całymi płatami”. Mimo tego degradacja postępowała doprowadzając m.in. do zarwania dachu i stropu.

W 2012 r. budynek znalazł nowego właściciela, który rozpoczął poważny remont, wycinając jednocześnie dawny ogród.

Fotografie poniżej z 2008 r.: