Strasburg, Chełmża, Toruń
 |
|
 |
Katedra w Strasburgu i katedra w Chełmży. 1020 km i 20 km od Torunia. Co je łączy z Toruniem? Wbrew pozorom niemało.
Katedra w Chełmży była oczywiście kościołem diecezji chełmińskiej, w granicach której leżał Toruń. W okresie reformacji i kontrreformacji Toruń był miastem zdecydowanie protestanckim (zobacz: Reformacja w Toruniu. Toruń protestancki), w którym katolicki biskup z Chełmży nie miał dużego wpływu. W tym czasie jednak, w 1688 r., doszło w Toruniu do jednego z ówczesnych tumultów. Z odszkodowania, jakie Rada miasta Torunia wypłaciła biskupowi Kazimierzowi Janowi Opalińskiemu tytułem potyczek między luteranami a katolikami, wzniesiono w 1692 r. obecny barokowy hełm na wieży północnej chełmżyńskiej katedry. Z tym wiąże się też zaskakująca legenda-przepowiednia. Materialną pamiątką wybudowanej wieży (zwanej wieżą Opalińskiego lub toruńską) jest zachowany historyczny tzw. kubek chełmżyński z wygrawerowanym na metalowej oprawce napisem informacyjnym. Przepowiednia z XVII w. spełniła się w połowie XX w.
Katedra w Strasburgu natomiast jest miejscem, gdzie spojrzeć można na - uważany za najstarszy - portret Mikołaja Kopernika (zobacz: Tobias Stimmer, autor portretu Kopernika). Znajduje się on na słynnym tamtejszym zegarze astronomicznym powstałym w latach 1570-1574. Portret, wg ówczesnego opisu, "przedstawia wspaniałego uczonego, matematyka Mikołaja Kopernika i jest prawdziwą kopią podobizny, przekazanej z Gdańska przez wielce szanownego uczonego, doktora Tidemanna Gyse. Został odwzorowany jak najdokładniej z oryginału przez Tobiasa Stimmera. Obraz ten chcieliśmy bowiem ku szczególnemu upamiętnieniu zamieścić, gdyż nie ma nic ważniejszego i okazalszego niż ów właśnie w naszym zegarze."
W czasie gdy Stimmer wykonywał dekorację malarską zegara, w Strasburgu (i Bazylei) przebywał też Heinrich Stroband (1548-1609) - najwybitniejszy w historii prezydent Torunia. Zetknął się tu nie tylko z nowymi prądami intelektualnymi, ale ludźmi, będącymi ich kreatorami i realizatorami. Wśród nich był m.in. Johannes Sturm (1507-1589) - założyciel gimnazjum protestanckiego w Strasburgu, które stało się wzorem dla wielu szkół europejskich, w tym szkoły toruńskiej (Gymnasium Thoruniensis). Był wśród nich wreszcie też Tobias Stimmer...
Katedra w Chełmży była oczywiście kościołem diecezji chełmińskiej, w granicach której leżał Toruń. W okresie reformacji i kontrreformacji Toruń był miastem zdecydowanie protestanckim (zobacz: Reformacja w Toruniu. Toruń protestancki), w którym katolicki biskup z Chełmży nie miał dużego wpływu. W tym czasie jednak, w 1688 r., doszło w Toruniu do jednego z ówczesnych tumultów. Z odszkodowania, jakie Rada miasta Torunia wypłaciła biskupowi Kazimierzowi Janowi Opalińskiemu tytułem potyczek między luteranami a katolikami, wzniesiono w 1692 r. obecny barokowy hełm na wieży północnej chełmżyńskiej katedry. Z tym wiąże się też zaskakująca legenda-przepowiednia. Materialną pamiątką wybudowanej wieży (zwanej wieżą Opalińskiego lub toruńską) jest zachowany historyczny tzw. kubek chełmżyński z wygrawerowanym na metalowej oprawce napisem informacyjnym. Przepowiednia z XVII w. spełniła się w połowie XX w.
Katedra w Strasburgu natomiast jest miejscem, gdzie spojrzeć można na - uważany za najstarszy - portret Mikołaja Kopernika (zobacz: Tobias Stimmer, autor portretu Kopernika). Znajduje się on na słynnym tamtejszym zegarze astronomicznym powstałym w latach 1570-1574. Portret, wg ówczesnego opisu, "przedstawia wspaniałego uczonego, matematyka Mikołaja Kopernika i jest prawdziwą kopią podobizny, przekazanej z Gdańska przez wielce szanownego uczonego, doktora Tidemanna Gyse. Został odwzorowany jak najdokładniej z oryginału przez Tobiasa Stimmera. Obraz ten chcieliśmy bowiem ku szczególnemu upamiętnieniu zamieścić, gdyż nie ma nic ważniejszego i okazalszego niż ów właśnie w naszym zegarze."
W czasie gdy Stimmer wykonywał dekorację malarską zegara, w Strasburgu (i Bazylei) przebywał też Heinrich Stroband (1548-1609) - najwybitniejszy w historii prezydent Torunia. Zetknął się tu nie tylko z nowymi prądami intelektualnymi, ale ludźmi, będącymi ich kreatorami i realizatorami. Wśród nich był m.in. Johannes Sturm (1507-1589) - założyciel gimnazjum protestanckiego w Strasburgu, które stało się wzorem dla wielu szkół europejskich, w tym szkoły toruńskiej (Gymnasium Thoruniensis). Był wśród nich wreszcie też Tobias Stimmer...
