Heinrich (Henryk) Stroband

(1548-1609) - ławnik, rajca i najwybitniejszy burmistrz toruński (1587-1609), promotor i twórca Gimnazjum Akademickiego w Toruniu, mecenas ruchu intelektualnego; współtwórca kodyfikacji prawa chełmińskiego; mecenas sztuki, bibliofil, kolekcjoner, humanista, właściciel majątków ziemskich (Brzezinko i Pruska Łąka) i browaru, kupiec, członek kupieckiej spółki założonej w 1607 roku, produkującej i sprzedającej sukno.

 

Urodzony w Toruniu, syn burmistrza toruńskiego Johanna Strobanda. Kształcił się na uniwersytetach we Frankfurcie nad Odrą, Tybindze, Wittenberdze, Strasburgu i Bazylei. Od 1575 roku ławnik staromiejski, od 1586 roku rajca miejski, od 1587 roku burmistrz, 6-krotny nadburmistrz, 5-krotny burgrabia królewski w Toruniu.

 

Stroband brał aktywny udział w życiu politycznym Prus Królewskich oraz w pracach organizacyjnych na rzecz miasta; rzecznik unowocześnienia miasta. Za jego rządów Toruń przeżywał szczególnie pomyślny okres rozwoju gospodarczego i kulturalnego (Zobacz: Królowa Wisły: Toruń w czasach świetności). Dzięki niemu m.in. król Zygmunt III Waza wydał zgodę na budowę nowych obwarowań bastionowych (patrz: Historia obronności i fortyfikacji w Toruniu), rozbudowano w latach 1601-1603 Ratusz Staromiejski, w 1594 roku uruchomiono Gimnazjum Akademickie ze wspaniałą biblioteką, zbudowano w 1597 roku Zbrojownię miejską przy ul. św. Anny (ob. ul. Kopernika), w 1601 roku Ekonomię i Odwach miejski na rogu ul. Szerokiej i Żeglarskiej, w 1595 roku czynił Stroband bezskuteczne starania o powołanie uniwersytetu, w tymże roku zwołano do Torunia generalny synod różnowierców polskich. Stroband był człowiekiem, dla którego punktem honoru było postawienie rodzinnego miasta na takie wyżyny, aby zajaśniało ono wśród miast Prus Królewskich i na całą Rzeczpospolitą Obojga Narodów blaskiem świetnej zachodniej kultury.

 

Dzięki swoim szerokim kontaktom Stroband sprowadził do Torunia najlepszych działających w Gdańsku artystów, a tą drogą na dobre zagościły w sztuce toruńskiej nowe, manierystyczne tendencje o pochodzeniu niderlandzkim. Do realizacji własnego projektu fortyfikacji Torunia sprowadził znanego architekta, flandryjczyka Antona van Obberghena, którego zatrudnił również do najważniejszego dla miasta przedsięwzięcia architektonicznego - przebudowy gotyckiego Ratusza Staromiejskiego w 1601 r. Swoją szeroką wiedzę teologiczną, filozoficzną i artystyczną wykorzystał Stroband do wykonania wystroju projektu Sali Senatu (Rady) w tymże budynku, do którego realizacji zatrudnił najwybitniejszego ówcześnie malarza gdańskiego, Antona Möllera. Dzięki Strobandowi pojawiły się w Toruniu dzieła Willema van den Blocke.
W latach 1891-1920 i 1939-1945 imię Strobanda nosiła ul. Małe Garbary na Nowym Mieście.