Johann (Jan) Stroband

(1511-1585) - ławnik, rajca, burmistrz, burgrabia, polityk toruński, ojciec najwybitniejszego prezydenta Torunia, Heinricha Strobanda.
Johann Stroband urodził się w Gdańsku w 1511 r. Był synem zamożnego kupca Christiana i Anny Stutte (córki burmistrza gdańskiego, Johana Stutte). 10 lat później – latem 1521 r. rodzina (z trójką dzieci) przeniosła się do Torunia. W chwili śmierci ojca Johan miał prawie 20 lat i przejął po nim niemal w całości ogromny majątek. To oraz ślub z córką (Małgorzatą) bogatego patrycjusza i burmistrza toruńskiego Franciszka Eskena (zobacz: Dom Eskenów), do którego doszło w 1531 r., zapełniło Johanowi szybką karierę we władzach Torunia. Zresztą predysponowało go do tego również wykształcenie, które zdobył na uniwersytecie we Frankfurcie. Karierę rozpoczął tradycyjnie od funkcji ławnika staromiejskiego (zobacz: Ława), rozwijał przez rajcę (zobacz: Rada miejska dawnego Torunia) i kamlarza (zobacz: Kamlaria), a w 1551 r. został wybrany burmistrzem. W kolejnych latach aż 9 razy pełnił funkcję burgrabiego królewskiego w Toruniu, 5 razy prezydenta i kilkakrotnie zarządcy toruńskich posiadłości w tzw. kluczu bierzgłowskim (zobacz: Bierzgłowo).
Pełniąc ważne funkcje miejskie był zaangażowanym politykiem reprezentującym interesy Torunia i całej prowincji Prus Królewskich na forum sejmu Rzeczypospolitej (Toruń jako jedno z kilku nielicznych miast miał przywilej udziału w sejmach; zobacz: Królowa Wisły: Toruń w czasach świetności) oraz sejmiku generalnego Prus Królewskich. Będąc m.in. zwolennikiem utrzymania odrębności prawno-ustrojowej Prus Królewskich w ramach Rzeczypospolitej zabiegał o to sprzeciwiając się unifikacyjnym postanowieniom unii lubelskiej z 1569 r. Cieszył się zaufaniem króla Zygmunta II Augusta.
Dzięki jego zabiegom u króla Toruń w 1558 r. otrzymał wyjątkowe prawo wolności wyznania. Sam Johan był zagorzałym luteraninem. W 1569 r. został przez króla nobilitowany – uzyskał tytuł szlachecki (zobacz: Prawo nobilitacji mieszczan toruńskich). W herbie ma czerwoną różę, może tylko przypadkowo nawiązującą do białej róży w herbie Marcina Lutra.

Za burmistrzowania i przy jego ważnym udziale doszło do erygowania 6-klasowego protestanckiego Gimnazjum Toruńskiego w r. 1568. Nauki w tej szkole pobierał m.in. ww. Heinrich Stroband, syn Johanna, późniejszy zasłużony prezydent Torunia. Burmistrz Johann zadbał o staranne wykształcenie swego najstarszego syna Heinricha (przed nim miał pięć córek), nie żałując przy tym pieniędzy.

Siedzibą rodową Strobandów, zakupioną w 1523 r. przez Christiana Strobanda, była nieistniejąca już dziś kamienica, zniszczona w 1703 r. w czasie szwedzkiego ostrzeliwania Torunia, stojąca w zachodniej pierzei Rynku Staromiejskiego (na miejscu obecnej poczty). Johann Stroband ponad 20 lat później zakupił kamienicę sąsiednią.
W 1551 r. Johann nabył od benedyktynek toruńskich trzy łany ziemi we wsi Brzezinko (17 km na płn.-wsch. od Rynku Staromiejskiego) oraz zrujnowany od 30 lat dawny młyn na Strudze Rychnowskiej między Brzezinkiem a Pruską Łąką (w 1554 r. nabył też część dóbr Pruskiej Łąki). Stroband odbudował młyn i uruchomił tu papiernię (zobacz: Dawne papiernie i papiernictwo toruńskie). Młyn papierniczy i papiernia produkowały papier m.in. na potrzeby Rady miejskiej Torunia i drukarń toruńskich. Przedsiębiorstwo stało się dochodowym interesem, a w 1559 r. sejmik generalny Prus Królewskich zezwolił Johanowi Strobandowi na umieszczanie na wytwarzanym papierze znaku wodnego z herbem prowincji. Z biegiem czasu utworzyła się koło młyna osada zwana Papiernią.
W połowie XVI w. Stroband nabył też od króla w korzystną dzierżawę sąsiednią wieś Wielka Łąka wraz z karczmą i trzy pobliskie młyny na Strudze Rychnowskiej.

Podobnie jak ojciec Christian, tak i Johann Stroband pochowany został w kościele Mariackim. Im obu (oraz im żonom) epitafium ufundował syn Heinrich. Wisi ono na południowej ścianie kościoła (zobacz: Epitafium Strobandów).
Natomiast w Sali Wielkiej Ratusza Staromiejskiego wśród innych portretów mieszczan toruńskich znaleźć można też portret Johana Strobanda. Jest to dzieło dobrej jakości artystycznej wykonane przez nieznanego artystę reprezentującego warsztat niderlandzki.
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj