Hanzeaci i Portugalia

 

Hanzeaci z krajów położonych w rejonie Morza Północnego i Bałtyku osiedlają się w Portugalii już w wieku XII; są to kupcy, rzemieślnicy, bankierzy, notariusze, wojskowi. Przybysze asymilują się i często w ich nazwiskach pojawia się portugalskie Alemao (Niemiec), d’Alemanha (z Niemiec). Istnieją zapiski mówiące o osiedleniu się na równinach Alentejo także „niemieckich” rolników. Poza tym przybywają do portugalskich portów nie tylko kupcy, lecz także ich rodziny, przykładowo patrycjusze z Gdańska i Torunia (np. Lambert Preusse), jak i agenci pracujący na rzecz Zakonu Krzyżackiego, np. wzmiankowani w źródłach Tidmann Unrow, Tidmann Dordwant, Eggert Schoff, Heinrich Focke i kilkudziesięciu innych. Statki z Lubeki i Brugii kursują regularnie do Lizbony. W 1490 król João II przyznaje nowe przywileje kupcom z Gdańska: przy wyładunku i składowaniu towarów zwolnienie z cła na trzy lata oraz zrównanie w prawach z Niderlandczykami.

Począwszy od XII wieku poważnym partnerem handlowym Portugalii są Niderlandczycy, kupujący oliwę, wino, ocet, owoce, miód, korek, sardynki, sól, metale, drewno i inne towary. Handel skupia się głównie w kręgu kupców z Flandrii, stąd potocznie mówi się o przybyszach z całego obszaru Niderlandów, że to Flamandowie. W 1414 roku zakładają oni w Lizbonie swoje bractwo, które otrzymuje przywilej rozsądzania wewnętrznych sporów. Tutejszy port jest punktem wyjściowym dla towarów w specjalnie oznakowanych beczkach – dla odróżnienia eksportu z Porto i innych miast.

W 1457 roku Martin Leme z Brugii, zamieszkały w Lizbonie, przedstawia królowi Portugalii – w imieniu kupców z Flandrii, Holandii i Zelandii – zażalenie na opieszałą działalność portu – dostaje następnie zezwolenie na zatrudnienie tłumacza i noszenie broni oraz obietnicę szybszego załadunku. W 1468 i 1478 wszyscy Niderlandczycy otrzymują przywilej przemieszczania się w całej Portugalii oraz zakupu i sprzedaży w hurcie i detalu; oczywiście muszą opłacić podatek od transakcji. Natomiast wpływy z handlu pozwalają im dodatkowo na finansowanie bractwa i kaplicy w Lizbonie.

Brugia, siedziba kantoru Hanzy, staje się również celem wypraw kupców portugalskich, zwłaszcza przyczynia się do tego małżeństwo córki króla Afonso Henriquesa z hrabią Flandrii (1184 r.). W 1410 roku Portugalczycy otrzymują rozległe przywileje w Brugii. Ich statki przewożą też towary do Amsterdamu i Gdańska.

Morska mapa świata wykorzystywana przez Portugalczyków, sporządzona przez Dulcerta w 1339 roku, zawiera nazwę Turon (Toruń). Portugalski Zakon Rycerzy Chrystusa utrzymuje kontakty z Zakonem Krzyżackim, wiadomo o pobytach krzyżowców portugalskich w Prusach.