Krzywa Wieża
Chociaż jest jedną z dawnych około 52/54 baszt toruńskich, to jest najbardziej znaną. Zbudowana w końcu XIII w. jako pionowa pochyliła się prawdopodobnie w XV w. Od tego czasu stoi stabilnie. Od dawna inspirowała wyobraźnię, intrygowała wielu przybyszów, jak np. Fryderyka Chopina, a pochylenie budowli tłumaczy wiele legend, o czym najstarsze zapiski informują już w początkach XVIII w.
Lokalizacja:Stare Miasto, ul. Pod Krzywą Wieżą 1
350 m na płd.-zach. od Rynku Staromiejskiego
Zwiedzanie: wejście do Krzywej Wieży nie jest możliwe, baszta nie jest udostępniona do zwiedzania :-(
Chlubę Torunia stanowią trzy rzeczy – jakaś ukośna wieża, toruński piernik i Mikołaj Kopernik
- pisał Bolesław Prus w 1875 roku
- pisał Bolesław Prus w 1875 roku
Jest to najciekawsza i najbardziej znana baszta toruńska. Jedna z około 52/54 dawnych baszt toruńskich, jedna z 9 zachowanych.
Stanowi jedną z najbardziej popularnych budowli architektonicznych Torunia i jedną z turystycznych atrakcji miasta, owianą licznymi legendami. Odchylenie od pionu wynosi 5°13'15'' (146,2 cm przy 15 m wysokości od strony ulicy).
Pochylona ku północy baszta z końca XIII w. pochyliła się najprawdopodobniej w XV w. na skutek niestabilnego gruntu.
Baszta stoi w linii murów miejskich i jak inne baszty z tego okresu początkowo posiadała jedynie 3 ściany, będąc pozbawioną ściany od strony miasta. W tym czasie posiadała 3 kondygnacje: piwnicę, parter i I pięro z wyjściem na mury obronne. W 2 poł. XIV wieku nadbudowano drugie, trzecie i czwarte piętro z blankowaniem korony. W XV wieku zamurowano blankowanie, prawdopodobnie w celu uzyskania podparcia dla dachu.
Jednak dopiero w XVIII w. przebudowano stropy i klatkę schodową dostosowując ją do pionu.
Najpewniej w tymże czasie (o ile nie wcześniej) przystosowano basztę na więzienie (nie tylko dla kobiet, jak podają niektóre informatory). W 1742 r. osadzono tu jednego ze stronników imć Łukasza Konopki, szlachcica-pieniacza, który wypowiedział Toruniowi wojnę (zobacz: Wojna imć Łukasza Konopki z Toruniem). Jego zbrojni zostali pobici przez oddziały miejskie toruńskie w potyczce pod Rychnowem, wzięci do niewoli trafili za kraty. Jeden z nich uciekł z Krzywej Wieży wyskakując przez otwór kloaczny znajdujący się w zachowanej do dziś galeryjce widocznej po zewnętrznej stronie murów.
Z kolei w 1826 r. w Krzywej Wieży ulokowano kuźnię na potrzeby Twierdzy Toruń i mieszkanie rusznikarza. Wtedy też zbudowano z parteru zejście do piwnicy, a dawny wysoki spadzisty dach zmieniono na płaski - pulpitowy, do dziś zachowany.
Czterokondygnacyjna, czworoboczna budowla od strony ulicy posiada ścianę z nadwieszonymi kondygnacjami, wykonaną w konstrukcji ryglowej z ceglanym, tynkowanym wypełnieniem.
Trzy ceglane ściany pozostałe zdobione są trzema gotyckimi fryzami wgłębnymi z geometryczną gotycką dekoracją malarską, wyznaczającymi pierwotne kondygnacje; czwarty, najwyższy fryz ma formę wypukłą, koniczynkową.
Tymczasem nie była to jedyna krzywa wieża w dawnym Toruniu. Aż do drugiej połowy XIX wieku opodal istniała druga pochylona baszta - zwana Rybacką - a jej zarys uwidoczniony jest dziś w linii murów obronnych 35 m na północ. Miała ona formę niemal identyczną jak ta zachowana, jednak posiadała znacznie potężniejsze dwie przypory od strony zewnętrznej. W 1859 r. ta niezachowana do dziś krzywa wieża (Baszta Rybacka) została włączona do powstałych właśnie na rogu ul. Kopernika i Pod Krzywą Wieżą zabudowań gazowni miejskiej. Ostatecznie jednak wieża została rozebrana przed 1886 r., a sama gazownia w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej.
Krzywa Wieża niedostępna
Jednym z największych grzechów toruńskich władz miejskich jest nieudostępnienie tej wyjątkowej atrakcji dla ruchu turystycznego. Krzywa Wieża zamiast być wykorzystana do zwiedzania, popularyzacji np. toruńskiego średniowiecznego wyjątkowego systemu obronnego, jest miejscem, w którym jeszcze do stycznia 2018 r. pracowali miejscy urzędnicy Toruńskiej Agendy Kulturalnej :-(
